Ο βήχας είναι ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα στην παιδική ηλικία. Αρκεί να πούμε ότι, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον ένα στα τρία παιδιά παίρνει ένα φάρμακο ή σιρόπι σε ένα μήνα και ότι η δαπάνη για αυτά τα προϊόντα φτάνει πολύ σημαντικά νούμερα (στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο).

Φάρμακα και εικονικά φάρμακα (placebo)

Ο βήχας συνοδεύει τις ιογενείς λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού και είναι πολύ συχνός σε παιδιά που πηγαίνουν στις κοινότητες των σχολείων, όπου η ανταλλαγή των ιών γίνεται πολύ εύκολα ή που έχουν μεγαλύτερα αδέρφια. Για να ηρεμήσει τον βήχα στα παιδιά, ο γιατρός συνήθως συνταγογραφεί μια σειρά φαρμάκων, αν και υπάρχει μικρή βεβαιότητα για την αποτελεσματικότητά τους. Αυτά είναι συνήθως ένας συνδυασμός:

• αντιισταμινικά

• κατασταλτικά του βήχα (κωδεΐνης)

• αποχρεμπτικά

• αποσυμφορητικά ρινός

• αντιπυρετικά

Οι μεγαλύτεροι καταναλωτές αυτών των φαρμάκων είναι παιδιά μεταξύ 2 και 5 ετών, ακολουθούμενα σπάνια από ακόμη μικρότερα παιδιά. Πριν από μερικά χρόνια, ωστόσο, μια επιτροπή ειδικών (βιβλιοθήκη Cochrane), αφού ανέλυσε διάφορες κλινικές μελέτες σχετικά με τη χρήση φαρμάκων για τον βήχα, δεν είχε βρει ενδείξεις αποτελεσματικότητας ανώτερης από αυτήν του εικονικού φαρμάκου (placebo) όσον αφορά στην χρήση αντιισταμινικών, κατασταλτικών για τον βήχα, συνδυασμό αντιισταμινικών και ρινικών αποσυμφορητικών και συνδυασμό κατασταλτικών του βήχα και βρογχοδιασταλτικών, δυστυχώς.

Τα μικρά παιδιά έχουν μειωμένη ικανότητα βήχα και τα βλεννολυτικά σιρόπια μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστικές δυσκολίες, διότι δημιουργούν πώμα βλέννης στους βρόγχους. Ορισμένα παιδιά στην Γαλλία που είχαν πάρει σιρόπια με βάση την ακετυλοκυστεΐνη ή την καρβοκυστεΐνη και τη βενζοϊκή μεγλουμίνη μαζί, που ενδείκνυνται για την αραίωση των βρογχικών εκκρίσεων, είχαν παρουσιάσει επιδείνωση της αναπνευστικής τους ικανότητας και χρειάστηκαν νοσηλεία.

Το Ινστιτούτο Υγείας του Καναδά και ο FDA των ΗΠΑ, δεδομένης της έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων για την αποτελεσματικότητα και της αυξανόμενης ανησυχίας για ανεπιθύμητες ενέργειες, δημοσίευσαν οδηγίες σχετικά με την χρήση παιδικών σιροπιών για τον βήχα: δεν συνιστώνται στον Καναδά για παιδιά κάτω των 6 ετών, προσοχή στην χορήγηση από την ηλικία των 6 ετών στις ΗΠΑ κι η χρήση δεν συνιστάται κάτω των 4 ετών. Τα κωδεϊνούχα σιρόπια, όσο δελεαστικά κι αν είναι στην αποτελεσματικότητά τους, στα παιδιά απαγορεύονται.

Η μόνη ουσία που είχε την έγκριση της επίσημης βιβλιογραφίας ως αποτελεσματική για την ενόχληση και την ένταση του νυχτερινού βήχα είναι το ΜΕΛΙ, και αυτό καθορίστηκε από μια έρευνα που διεξήχθη το 2007 με μια αυστηρή τυφλή μελέτη σύγκρισης (δηλαδή, χωρίς να γνωρίζουμε σε ποιο παιδί δόθηκε μέλι και σε ποιο παιδί placebo). Υπενθυμίζουμε ότι το μέλι δεν ενδείκνυται για παιδιά κάτω του ενός έτους, λόγω του προβλήματος του κλωστηριδίου της αλλαντίασης.

Τα χλιαρά και ζεστα ροφήματα με μέλι ή χωρίς προκαλούν αντανακλαστικά μια υπεραιμία στα αγγεία του θώρακα, προκαλώντας παροδικά μια ωφέλιμη ευεξία στην αναπνοή του ανθρώπου που τα καταπίνει.

Πηγή:

Paul IM, Beiler J, McMonagle A, Shaffer ML, Duda L, Berlin CM. Effect of Honey, Dextromethorphan, and No Treatment on Nocturnal Cough and Sleep Quality for Coughing Children and Their Parents. Arch Pediatr Adolesc Med. 2007;161(12):1140–1146.

Θωμάς Παπαλεξανδρής
Παιδίατρος