ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ ΥΓΙΗ ΠΑΙΔΙΑ

• «Γονείς παιδιών 5-11 ετών, εμβολιάστε τα παιδιά σας κατά του COVID: δεν είναι πολύ νωρίς»

  

  Το αποτελεσματικό και ασφαλές διαθέσιμο εμβόλιο για την πρόληψη της νόσου covid-19 είναι ένα εξαιρετικό δώρο για την προστασία της υγείας των μικρών πολιτών.

  Δεδομένης της έγκρισης από τις ρυθμιστικές αρχές για τον εμβολιασμό παιδιών μεταξύ 5 και 11 ετών, στον ρόλο μου ως παιδίατρος που δραστηριοποιείται στην κοινότητα, σκοπεύω να κάνω μια κατηγορηματική και πειστική έκκληση υπέρ του εμβολιασμού αυτής της ηλικιακής ομάδας, που απευθύνεται στους γονείς ώστε να κατανοήσουν την σημασία του άμεσου εμβολιασμού των παιδιών τους. Θέλω, λοιπόν, να συμβάλω σε μια τεκμηριωμένη επιλογή, εκ μέρους των γονέων, βασισμένη σε εξαντλητικές και σωστές πληροφορίες.

  Γιατί να εμβολιάζονται παιδιά μεταξύ 5 και 11 ετών;

  1. Τα εμβόλια κατά του COVID είναι το ασφαλέστερο και αποτελεσματικότερο εργαλείο που έχουμε για την καταπολέμηση της εξάπλωσης του SARS-CoV-2 και ο εμβολιασμός κατά του COVID είναι δικαίωμα των παιδιών όπως και των ενηλίκων.

  2. Τα παιδιά μεταξύ 5 και 11 ετών δεν προστατεύονται από τον ιό και σημαντικό μέρος των νεομολυσμένων είναι αυτή η ηλικία. Το εμβόλιο δεν καταστέλλει την ικανότητα του παιδιού να ανταποκρίνεται στις λοιμώξεις αλλά, αντίθετα, επιτρέπει στο ανοσοποιητικό σύστημα να λειτουργεί «ασφαλώς» παράγοντας αμυντικά όπλα σε περίπτωση έκθεσης στον ιό.

  3. Αν και η μόλυνση από τον SARS-CoV-2 είναι σίγουρα πιο καλοήθης στα παιδιά, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή παθολογία όπως το πολυσυστημικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS-C), το οποίο μπορεί επίσης να απαιτεί νοσηλεία στην εντατική θεραπεία.

  4. Η μακροχρόνια νόσος (long covid), ο οποίος συνίσταται στην επιμονή παθολογικών συμπτωμάτων όπως κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, κακουχία ακόμη και 3 μήνες μετά την ήπια λοίμωξη από τον ιό SARSCoV-2, είναι μια αυξανόμενη πραγματικότητα ακόμη και στην παιδιατρική ηλικία και μπορεί να επηρεάσει τη συνολική φυσική και ιδιαίτερα ψυχολογική ευημερία του παιδιού.

  5. Το άγχος που προκαλεί η πανδημία, το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων και η διακοπή των αθλητικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων είχαν καταστροφικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών και στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και, ως εκ τούτου, πρέπει να αποφεύγονται. Με τον εμβολιασμό μειώνεται δραστικά η κυκλοφορία του ιού σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της παιδιατρικής.

  6. Ο εμβολιασμός των παιδιών κατά της covid-19 χρησιμεύει για την προστασία τους από σοβαρές μορφές ασθένειας και του long covid συνδρόμου, επιτρέποντάς τους να πηγαίνουν στο σχολείο και να έχουν μια κανονική κοινωνική ζωή.

  7. Ενώ έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά με ορισμένες χρόνιες παθήσεις διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο σε σοβαρή μορφή, δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε ποια παιδιά, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν καλή υγεία, θα παρουσιάσουν σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις, μακροχρόνια COVID ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα.

  8. Η ανάπτυξη εμβολίων σε παιδιά μεταξύ 5 και 11 ετών δεν έχει παραλείψει καμία από τις φάσεις επαλήθευσης της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας. Η ταχεία ανάπτυξη και έγκριση οφείλεται στις νέες τεχνολογίες, στους τεράστιους πόρους που χρησιμοποιούνται και στην δέσμευση των ρυθμιστικών φορέων. Ο αριθμός των παιδιών που εγγράφηκαν στην κλινική δοκιμή που οδήγησε στην έγκριση του εμβολίου σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 5 και 11 ετών είναι υψηλός, καθώς αποτελεί μελέτη πρότυπο για τον παιδιατρικό πληθυσμό. Εκατομμύρια δόσεις που χορηγούνται σε διάφορα μέρη του κόσμου (Ηνωμένες Πολιτείες, Χιλή, Ισραήλ και Αυστρία) προστίθενται σε αυτή τη μελέτη, μέρα με τη μέρα, χωρίς αναφορές για ανεπιθύμητες ενέργειες που αντενδείκνυνται για την χρήση του ακόμη και για αυτές τις ηλικιακές ομάδες. Επιπλέον, κανένα από τα παιδιά που έχουν εμβολιαστεί δεν έχει νοσηλευτεί για COVID μέχρι στιγμής.

  9. Η κεντρική μελέτη που πραγματοποιήθηκε έδειξε ότι τα εμβόλια σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 5 και 11 ετών είναι 91% αποτελεσματικά στην πρόληψη της συμπτωματικής λοίμωξης SARS-CoV-2. Γνωρίζουμε επίσης από τα δεδομένα για ενήλικες ότι η ικανότητα του εμβολίου να αποτρέπει νοσηλεία και θανάτους είναι πολύ μεγαλύτερη από την ικανότητά του να αποτρέπει τη μόλυνση: επομένως, ο εμβολιασμός μπορεί να αποφύγει όλες ή σχεδόν όλες τις σοβαρές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχητικών περιπτώσεων του MIS-C.

  10. Η ασφάλεια του εμβολιασμού, σε περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια παιδιά που εμβολιάστηκαν με μία δόση και 1 εκατομμύριο με 2 δόσεις στις ΗΠΑ, ήταν πολύ υψηλή: οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες διαρκούν λίγες ώρες και είναι πόνος στο σημείο της ένεσης, πονοκέφαλος, ναυτία. και πόνο στους μύες και τις αρθρώσεις.

  11. Σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 5 και 11 ετών, ο εμβολιασμός κατά του COVID δεν φαίνεται να προκαλεί καρδιακά προβλήματα (μυοκαρδίτιδα και περικαρδίτιδα), τα οποία εμφανίστηκαν πολύ σπάνια σε ορισμένα παιδιά μεταξύ 15 και 25 ετών και τα οποία πάντα υποχωρούσαν χωρίς προβλήματα. Αντίθετα, η μόλυνση SARS-CoV-2, όπως και άλλες ιογενείς ασθένειες, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές που επηρεάζουν την καρδιά σε βαθμό πολλαπλάσιο.

  12. Ο εμβολιασμός των παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας μπορεί να σημαίνει λιγότερες καραντίνες, λιγότερη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, λιγότερα όρια στις εξωσχολικές δραστηριότητες και αποφυγή τεστ με κάθε παραμικρό σύμπτωμα, με αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα και για τη συνολική οργάνωση της οικογένειας.

  13. Η δόση του αντιγόνου που περιέχεται στο εμβόλιο είναι 10 μικρογραμμάρια, το ένα τρίτο αυτής που χορηγείται για ηλικίες 12 ετών και άνω (30 μικρογραμμάρια). Προγραμματίζονται δύο ενδομυϊκές ενέσεις, με διαφορά τριών εβδομάδων.

  14. Τα εμβόλια κατά του COVID πρέπει οπωσδήποτε να γίνονται, λόγω του κινδύνου σοβαρών επιπλοκών που σχετίζονται με τον COVID, σε παιδιά με ασθένειες όπως ανοσοανεπάρκειες, ογκολογικές παθήσεις, καρδιακές παθήσεις, χρόνια νεφρική νόσο, χρόνια αναπνευστική νόσο, σοβαρή παχυσαρκία, τύπου 1 σακχαρώδη διαβήτη μη επαρκώς ελεγχόμενο, τρισωμία 21 και νευρομυϊκές παθολογίες.

  15. Δεν υπάρχουν ασθένειες για τις οποίες να υπάρχει απόλυτη αντένδειξη για το εμβόλιο mRNA κατά του COVID. Μόνο σε περίπτωση θετικού ιατρικού ιστορικού για ειδική αναφυλαξία, συνιστάται ένα προσεκτικό ιατρικό ιστορικό προκειμένου να αξιολογηθεί εάν θα χορηγηθεί το εμβόλιο με παράταση του χρόνου παρατήρησης μετά τον εμβολιασμό.

  16. Τα εμβόλια κατά του COVID δεν έχουν καμία επίδραση στη γονιμότητα ούτε μπορούν να προκαλέσουν αναπτυξιακές παρενέργειες.

  17. Τα εμβολιασμένα παιδιά θα προστατεύουν επίσης φίλους και συγγενείς που έρχονται σε επαφή μαζί τους και οι οποίοι, λόγω των συνθηκών υγείας τους (π.χ. ανεπαρκής ανοσοποιητική άμυνα, υποκείμενες χρόνιες ασθένειες), κινδυνεύουν από σοβαρές μορφές της νόσου.

  18. Η χορήγηση εμβολίων κατά του COVID μπορεί να γίνει ταυτόχρονα ή να πραγματοποιηθεί ανά πάσα στιγμή με άλλα αδρανοποιημένα (π.χ. κατά της γρίπης, πολιομυελίτιδας-διφθερίτιδας-τετάνου-κοκκύτη, αντι-HPV) ή και εξασθενημένα εμβόλια.

  Τα τελευταία δύο χρόνια, ο COVID έχει απορροφήσει μεγάλο μέρος των πόρων υγείας: ο εμβολιασμός σημαίνει συνεισφορά στη φροντίδα όσων έχουν πληγεί κι από άλλες ασθένειες εκτός από τον COVID, και στην τακτική επανέναρξη των προγραμμάτων θεραπείας και πρόληψης. Η επιστήμη δεν μας επιτρέπει να προβλέψουμε το μέλλον αλλά μας δίνει τις ενδείξεις, επί του παρόντος, να της έχουμε εμπιστοσύνη και για την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού της ηλικιακής ομάδας 5-11 ετών.

  Για την ασφάλεια και την σημασία των εμβολίων για την covid-19, σας προσκαλώ να συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας παιδίατρο.

  Θωμάς Παπαλεξανδρής

  Παιδίατρος

• Εμβολιασμοί Εφήβων για την COVID-19: Μια κατάθεση στοιχείων και θέσεων μέσα από απαντήσεις σε κοινές ερωτήσεις

  

  Πολλά έχουν ειπωθεί τον τελευταίο καιρό για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά ήρθε η ώρα να μιλήσουμε και για τα κοινωνικά δικαιώματα των παιδιών και των εφήβων. Μπορούμε να πούμε ότι φθάσαμε στην στιγμή απόφασης της καθεμίας οικογένειας για τον εμβολιασμό των έφηβων μελών της, ηλικίας 12 ετών και άνω.

  Η σύσταση του EMA (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων) έρχεται μετά από εκείνη του FDA (Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α.) και εστάλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση. Είναι πλέον στο κάθε μεμονωμένο κράτος να αποφασίσει εάν και πότε θα χρησιμοποιήσει αυτό το εμβόλιο σε εφήβους στο δικό του εμβολιαστικό ορίζοντα. Εδώ και λίγες ημέρες και στην Ελλάδα είναι δυνατή η επέκταση της εκστρατείας εμβολιασμού και στους νέους. Είναι μια σημαντική καινοτομία, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την επαναλειτουργία των σχολείων τον Σεπτέμβριο του 2021. Η πρώτη χώρα που ξεκίνησε τον εμβολιασμό σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα ήταν ο Καναδάς, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ και στην Ευρώπη η Γερμανία, όπως και η Αγγλία.

  Ως παιδίατροι, γενικοί και οικογενειακοί ιατροί και λειτουργοί της δημόσιας υγείας θα πρέπει να ενημερώσουμε κάθε έφηβο (και τους γονείς του) και ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να μοιραστούμε μαζί τους τους λόγους αυτής της επιλογής.

  Τα παιδιά άνω των 5 ετών, λόγω της ειδικής αναπτυξιακής ικανότητας από αυτή την ηλικία να μεταδίδουν τον ιό με τα σταγονίδια του σάλιου κατά την αναπνοή και την ομιλία και οι νέοι είναι μια σημαντική δεξαμενή λοιμώξεως. Ο κοροναϊός είναι πρωτίστως ιός των σιελογόνων αδένων (όπως ο ιός της παρωτίτιδας) και όπως άλλοι αναπνευστικοί ιοί (π.χ. ερπητοϊοί) ευδοκιμεί να προσβάλλει στην συνέχεια της μετάδοσης του τα κύτταρα του νευρικού συστήματος μέσω της μύτης. Στην εφηβική ηλικία, λόγω των ορμονών του φύλου,  διαπιστώνεται αύξηση των λειτουργικών υποδοχέων για την είσοδο του ιού στον οργανισμό.

  Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ολοκληρωθεί και ο κύκλος του εμβολιασμού για εφήβους ηλικίας 12 έως 15 ετών, που είναι περίπου 600.000 στην Ελλάδα (ΕΛΣΤΑΤ 2011) και υπάρχουν ήδη εγκεκριμένα και διαθέσιμα αποτελεσματικά εμβόλια. Έχουμε μάθει ότι το στέλεχος δέλτα του ιού SARS-cov2 έχει υψηλότερο δείκτη μεταδοτικότητας και στα παιδιά (Ινδία, Αυστραλία, Αμερική), ώστε να μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική δεξαμενή μετάδοσης του ιού. Για το λόγο αυτό, ο εμβολιασμός των εφήβων λαμβάνει έναν θεμελιώδη στρατηγικό ρόλο στον περιορισμό της λοίμωξης.

  Μπορούμε να σκεφτούμε πολλούς λόγους-κίνητρα εμβολιασμού σε έναν πληθυσμό που νοσεί βαριά σπάνια και το μήνυμα που θα μπορούσαμε να δώσουμε πρέπει να μεταδοθεί με διαφορετικές λέξεις, απευθυνόμενες άμεσα αν είναι δυνατόν στα παιδιά που πρόκειται να εμβολιαστούν και στους γονείς τους. Δεν είναι εύκολο να βρεθούν ακόμη βιβλιογραφικά συσσωρευμένοι αυτοί οι λόγοι για τους παιδιατρικούς ασθενείς ανά τον κόσμο, αλλά πρέπει να υπάρχει σαφήνεια στην εξαγωγή των πληροφοριών στην περίπτωση της διαθέσιμης έως τώρα γνώσης στον καθένα σοβαρά ασθενή ξεχωριστά. Καθώς περνούν οι μέρες κι οι εβδομάδες αυτοί οι λόγοι όλο και πληθαίνουν κι αρχίζουν να απασχολούν ολοένα και περισσότερο τις κλήσεις ενός επαγγελματία παιδιάτρου. Σε μια τέτοια επιλογή υπάρχουν πάντα πληροφορίες που πρέπει να είναι ατομικές καταρχήν και που να απαντούν σε απλές ερωτήσεις που θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες:

  1. Αν μολυνθώ θα αρρωστήσω άσχημα;

  Η απάντηση είναι όχι, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Όπως γνωρίζετε είναι μερικές φορές μια πολύ σοβαρή λοίμωξη στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και σε εκείνους που έχουν χρόνιες ασθένειες, αλλά στους νέους αυτό ευτυχώς δεν συμβαίνει παρά σπάνια, ακόμα κι αν υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες η μόλυνση ήταν λίγο πιο σημαντική ακόμη και σε παιδιά της ηλικίας σας.

  2. Γιατί λοιπόν να το κάνω;

  Θα πρέπει να το κάνετε για ό, τι συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν και για ό,τι θα συμβεί στο άμεσο μέλλον και για όλες τις θυσίες που έπρεπε τότε να αποδεχτείτε (δίχως σχολείο, χωρίς αθλήματα, χωρίς πάρτι, ταξίδια και λίγες επαφές με φίλους). Ο εμβολιασμός θα δώσει σε εσάς και στους φίλους σας την ευκαιρία να επιστρέψετε σε μια πλήρη ζωή, όχι μόνο με στερήσεις και θα είναι ο μόνος τρόπος να απολαύσετε τα προσωπικά σας δικαιώματα με έναν συγκεκριμένο τρόπο και όχι με εκείνον όσων συνεχίζουν να μολύνονται. Θα είναι λοιπόν μια επιλογή που θα γίνει για τον εαυτό σας και όχι μόνο για τους άλλους. Επίσης γνωρίζοντας ότι, εάν σε μια τάξη ή σε μια ομάδα φίλων, θα επιλέξουν να εμβολιαστούν οι περισσότεροι, θα είναι σαν να αποφασίζετε να κάνετε κάτι σημαντικό μαζί, σαν να εγγυάστε ένα καλό σχολείο (που δεν είναι μόνο τοίχοι και θρανία αλλά πάνω απ’ όλα μια καλή σχέση με τους συμμαθητές σας), μια φυσιολογική κοινωνική ζωή, εν ολίγοις, που φαντάζεστε και την οποία ξεσυνηθίσατε. Αποτεινόμενοι στους εφήβους μπορούμε να τους ζητήσουμε να μας πούνε τι τους λείπει τώρα και τι θα μπορούσαν να βρούνε με τον εμβολιασμό. Μπορούμε να το φανταστούμε, αλλά θα θέλαμε πολύ να το ακούσουμε από τα χείλη των ίδιων.

  3. Ίσως να πειστώ, αλλά δεν ξέρω αν αυτός ο εμβολιασμός θα με κάνει να αρρωστήσω

  Τα προηγούμενα χρόνια κάθε παιδί και κάθε έφηβος έκανε πολλά εμβόλια, χωρίς προβλήματα. Δεν θα το θυμάστε καλά, αλλά έτσι έγινε. Ρωτήστε τους γονείς σας. Αυτά τα εμβόλια ήταν σημαντικά για όλα τα παιδιά και τους μελλοντικούς ενήλικες, επειδή απέτρεψαν λοιμώξεις που κάποτε ήταν επικίνδυνες για τον εαυτό τους (και για τους άλλους επίσης) και ακόμη περισσότερο από τον κοροναϊό. Και αυτό που βλέπετε και ακούτε με τα δισεκατομμύρια των περιπτώσεων εμβολιασμού ενηλίκων σε όλο τον κόσμο και άλλων τόσων επιτυχιών αποτροπής βαριάς νόσου, θα πρέπει να σας κάνει να είστε σίγουροι ότι τα πράγματα βαδίζουν θετικά. Και το εμβόλιο που πρέπει να κάνετε έχει μελετηθεί επαρκέστατα, μιας και έχει μία πορεία τριβής 20ετίας. Αυτή την στιγμή παιδιά της ηλικίας σας που έχουν εμβολιαστεί δεν έχουν μολυνθεί από τον κοροναϊό σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτό που μπορεί να συμβεί πιο συχνά είναι να έχετε λίγο πόνο στο σημείο της ένεσης, ίσως λίγο πυρετό, κούραση ή πόνο στα οστά που δεν θα σας κάνουν να πάτε σχολείο το πολύ για μια μέρα, αλλά αυτή τη φορά δεν θα χρειαστεί να κάνετε τηλε-εκπαίδευση. Αυτή θα είναι μια υπενθύμιση σαν εκείνες που θα ήταν χρήσιμες για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι η ζωντανή παρουσία όλων στην τάξη και στο διάλειμμα κι όχι η μοναχική εμπειρία στο σπίτι.

  Θωμάς Παπαλεξανδρής

  Παιδίατρος

• Η ΓΕΦΥΡΑ MORANDI, ΟΙ ΝΕΟΙ «ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ», ΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΑΪΟΥ: ΟΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΚΡΙΚΟΙ ΠΟΥ ΕΔΕΣΑΝ ΜΙΑ ΤΕΛΕΙΑ ΑΛΥΣΙΔΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ. ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (07-01-2021)

  Στην προσπάθεια κάποιος να εξηγήσει το ξέσπασμα της πανδημίας του κοροναϊού στον πλανήτη, οφείλει να εντοπίσει τα γεγονότα, τα πιθανά αίτια (ιστορικά, πολιτικά και βιολογικά-οικολογικά) και τις γόνιμες βάσεις που προηγήθηκαν και ακολούθησαν αυτή την καταστροφή. Και πολλές φορές μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με γεγονότα, που φαινομενικά δείχνουν ανεξάρτητα μεταξύ τους, ωστόσο συντονίζονται μοιραία εν τέλει σε μία στενή λωρίδα τόπου και χρόνου, με την εκδήλωση των πρώτων κρουσμάτων από τα μέσα του Δεκεμβρίου του 2019 στην Wuhan, χωρίς απαραίτητα να συνδέονται όλα και με την γνωστή ιχθυαγορά Huanan της κινεζικής πόλης, σύμφωνα με τις πρώτες επιστημονικές αναφορές, αλλά και με την αναγνώριση του ιού a posteriori σε βιολογικά υγρά ασθενών από άλλη αιτία και σε λύματα πόλεων σε Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία και Βραζιλία και πριν τον Δεκέμβριο του 2019. Και θα αναγνωρίσει κανείς ότι όντως η ευθύνη κι η αφορμή μετάδοσης δεν υπήρξε μόνο μία, αφού ταυτόχρονα σε ανεξάρτητα σημεία του πλανήτη απομονώθηκε το στέλεχος του ιού SARS-CoV-2 από μεταγενέστερες αναλύσεις, αλλά οφείλει να θέσει ερωτήματα για τα αίτια της συγκυρίας, να σχηματίσει θεωρίες με βάση την ήδη κεκτημένη βιολογική γνώση και να τις επιβεβαιώσει με την παρατήρηση και τον πειραματισμό.

  Ας δούμε μερικά πολιτικά, οικονομικά δρώμενα και δράσεις στο 2019.

  Η Ιταλία¹ το 1^ο τρίμηνο του 2019 έγινε η πρώτη «ανεπτυγμένη οικονομία» που εντάχθηκε στο παγκόσμιο επενδυτικό πρόγραμμα της Κίνας, το οποίο έχει προκαλέσει ανησυχίες μεταξύ των δυτικών συμμάχων της Ιταλίας. Το έργο θεωρείται ως ένας «Νέος Δρόμος Μεταξιού» που, όπως και η αρχαία εμπορική οδός, στοχεύει να συνδέσει την Κίνα με την Ευρώπη. Οι σύμμαχοι της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εκφράσει ανησυχία για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας.

  

  

  Η Ιταλία είναι το πρώτο μέλος του ομίλου G7 των ανεπτυγμένων οικονομιών του κόσμου που σύναψε δεσμούς με την Κίνα. Είναι μια από τις 10 μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, ωστόσο από το 2018 βρέθηκε σε δεινή οικονομική κατάσταση. Η κατάρρευση της γέφυρας Morandi στην Γένοβα τον Αύγουστο του 2019 σκότωσε δεκάδες ανθρώπους και κατέστησε την καταρρέουσα γνωστή δημόσια υποδομή της Ιταλίας σημαντικό πολιτικό ζήτημα για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Η οικονομία της Ιταλίας απείχε πολύ από την άνθηση ην περίοδο εκείνη. Η χώρα έπεσε σε ύφεση στα τέλη του 2018 και τα εθνικά επίπεδα χρέους της ήταν από τα υψηλότερα στην ευρωζώνη. Η λαϊκίστικη και ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση της Ιταλίας (συμμαχία του κινήματος των «5 αστέρων» με την «Λίγκα του Βορρά» του Salvini) ήρθε στην εξουσία τον Ιούνιο του 2018 με σχέδια υψηλών δαπανών, αλλά έπρεπε να τα επιστρέψει μετά από μια διαφωνία με την ΕΕ. Η ετικέτα “Made in Italy” έχει φήμη για την ποιότητά της παγκοσμίως και προστατεύεται νόμιμα για προϊόντα που μεταποιούνται κυρίως στην Ιταλία. Τα τελευταία χρόνια, τα κινεζικά εργοστάσια που εδρεύουν στην Ιταλία και χρησιμοποιούν κινεζικά εργατικά χέρια προκαλούν αυτό το σήμα ποιότητας. Οι καλύτερες συνδέσεις για φτηνές πρώτες ύλες από την Κίνα με την επιστροφή των τελικών προϊόντων από την Ιταλία θα μπορούσαν να υπερτονίσουν αυτήν την πρακτική. Η επιθετική και ακραιφνής επενδυτική πολιτική θα πρέπει όμως να αντιμετωπισθεί και με την ίδια αυστηρή κριτική, ιδιαίτερα όταν και οι άλλες αγορές κρατούν κλειστές τις πόρτες, διότι πέρα από την μεταφορά αγαθών, ανθρώπων και υπηρεσιών, ανοίγει κι ο δρόμος για την εξάπλωση ανερχόμενων λοιμώξεων, διαμέσου των αεροπορικών και των θαλάσσιων μεταφορών, όπως στην περίπτωση της βουβωνικής πανώλης του 14^ο αιώνα μ.Χ..

  Έτσι, λοιπόν, άνοιξε μία νέα πύλη οικονομικών ευκαιριών, αλλά και επικοινωνίας δύο διαφορετικών δεξαμενών μικροβίων, ειδικά όταν δεν ήταν σίγουρο ότι όλος αυτός ο εργατικός και επιχειρηματικός πληθυσμός εκατέρωθεν ακολούθησε για παράδειγμα τις τοπικές υγειονομικές οδηγίες για τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς των ταξιδιών ειδικού σκοπού προς την νοτιοανατολική Ασία², όπως του κίτρινου πυρετού, της ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας, του τύφου, της λύσσας, της ηπατίτιδας Α & Β, της γρίπης και άλλων και των αντίστοιχων οδηγιών προς την Ευρώπη.

  

  Από την βόρεια Ιταλία και συγκεκριμένα από τα περίχωρα του Μιλάνου τον Φεβρουάριο του 2020 ξεκίνησε η δεύτερη μεγαλύτερη εστία μετάδοσης στον κόσμο, με χιλιάδες κρούσματα και νεκρούς.

  Αντίθετα στην Wuhan στα μέσα Οκτώβριου του 2019 φιλοξενήθηκαν οι Παγκόσμιοι Στρατιωτικοί Αγώνες, με εκατομμύρια ντόπιους και ξένους τουρίστες, αυξημένη ανθρώπινη μετακίνηση κατά την προετοιμασία τους και ιδιαίτερη φωτορρύπανση στην περιοχή, γνωστή και για την διατάραξη της ισορροπίας των νυχτερίδων στην αναζήτηση της τροφής, λίγο πριν την είσοδό τους σε χειμερία νάρκη⁶. Στο ίδιο περίπου χρονικό διάστημα γνωστοποιείται η ανακάλυψη, στα ίδια γεωγραφικά πλάτη της Κίνας, νέων σπηλαίων και νέων ειδών άγριας ζωής σε ανεξερεύνητα δάση,  χωρίς να είναι γνωστές οι συνθήκες ασφάλειας της πρώτης επαφής των αποστολών^7,8. H Wuhan βρίσκεται σε μία υποτροπική περιοχή της κεντρο-ανατολικής Κίνας, στην συμβολή μεγάλων παραπόταμων του Yangtze και με περίπου 200 λίμνες στην περιοχή της, βρίσκεται δε και σε μία από τις γραμμές διέλευσης των αποδημητικών πτηνών από την Σιβηρία στην Ωκεανία και επομένως με πλούσιους υδροβιότοπους και ευκαιρίες επαφής του ανθρώπου με άλλα είδη άγριας ζωής.

  Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα από πού προήλθε ο SARS-CoV-2, αλλά η ασθένεια φαίνεται να εξαπλώθηκε για πρώτη φορά στην λεγόμενη «υγρή αγορά» Huanan τις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου 2019, όπου ως γνωστόν τα ζωντανά ζώα κρατούνταν στοιβαγμένα σε ανθυγιεινές συνθήκες και πωλούνταν για ανθρώπινη κατανάλωση και γαστριμαργία.

  Η ταυτόχρονη αναγνώριση του ιού σε βιολογικά υγρά ασθενών (Ιταλία³, Γαλλία), σε ογκολογικούς ασθενείς (Ιταλία⁵) το 2^ο εξάμηνο του 2019 και στα λύματα διαφόρων πόλεων του πλανήτη (Santa Catalina Βραζιλίας⁴, Βαρκελώνης Ισπανίας) από το 1^ο εξάμηνο μας κάνει να υποθέσουμε ότι ο ιός βρισκόταν ήδη σε κυκλοφορία στον ανθρώπινο πληθυσμό και πριν τον Δεκέμβριου 2019, υπό την μορφή ασυμπτωματικής ίωσης και με τις κατάλληλες μεταλλάξεις του γονιδιώματός του, όπως και οι πρόσφατες στο Ηνωμένο Βασίλειο 9 μήνες μετά την έναρξη της πανδημίας, έδωσαν τότε στον ιό την ώθηση της ευχερέστερης διάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο ή την αναγκαία δυνατότητα να προκαλεί βαριά πνευμονική νόσο ύστερα από πιθανές μεταλλάξεις που προήλθαν από την διαπήδηση από τον άνθρωπο στο ζωικό βασίλειο, έπειτα από είδος σε είδος και ξανά πίσω στον άνθρωπο σε στενούς χώρους που συνωστίζονται είδη άγριας πανίδας και άνθρωποι.

  Ο RaTG13 είναι ένας κοροναϊός που σχετίζεται με το σύνδρομο SARS του ανθρώπου, που απομονώθηκε τόσο σε νυχτερίδες όσο και σε ασθενείς με θανατηφόρα πνευμονία που εργάζονταν σπηλιές της περιοχής Yunnan της Κίνας (1000 km από την Wuhan) το 2012 και είναι πολύ συγγενικός με τον τωρινό ιό σε ποσοστό 96%. Φάνηκε από έρευνες πως η πρώτη μετάλλαξη που τους διαχώρισε από την αμέσως προηγούμενη γενιά συνέβη πριν από 50 έτη. Συγκεκριμένα, οι πρωτεΐνες της ακίδας τους είναι πολύ παρόμοιες μεταξύ τους, ωστόσο, η θέση δέσμευσης υποδοχέα του SARS-CoV-2 αποκλίνει γενετικά και είναι πιο κοντά στους κοροναϊούς του παγκολίνου της Κίνας, υποδηλώνοντας πιθανό συμβάν ανασυνδυασμού μεταξύ αυτών των ιών στην εξέλιξη του SARS-CoV-2. Είναι πολύ πιθανό ότι ο ιός SARS-CoV του παγκολίνου προέρχεται από τον RaTG13 των νυχτερίδων ως αποτέλεσμα της ανάμειξης ζώων σε κέντρα λαθρεμπορίου ή σε αγορές ζώων, όπως της Wuhan. Το 2002-2003 το ξέσπασμα της επιδημίας SARS είχε αποδοθεί στα είδη μοσχογαλής που εκτρέφονταν για πώληση σε περιοχή της Κίνας.

  Οι Αναδυόμενες Λοιμώξεις είναι ικανές να προκαλέσουν υπέρμετρες επιπτώσεις στην δημόσια υγεία και οικονομική αστάθεια, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, αλλά αποτελούν πλέον και μια σημαντική παγκόσμια απειλή στον 21ο αιώνα. Έχει αναφερθεί μια αδιάλειπτη παρουσία και αύξηση των αναφερόμενων νόσων από το 1940 έως την δεκαετία του 2000 σε παγκόσμιο επίπεδο. Το εκτιμώμενο 60-75% αυτών αποτελείται από τις λεγόμενες ζωονόσους που από αυτές πάνω από το 70% έχουν προέλθει από επαφή με είδη άγριας ζωής. Η ανθρώπινα μεσολαβούμενη απώλεια βιοποικιλότητας οδηγεί συχνά σε μειωμένους πληθυσμούς ξενιστών και σε αυξημένο αριθμό ολίγων ικανών ή ενισχυμένων από ιούς φορείς, που ενδεχομένως προκαλούν υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης στους ανθρώπους. Οι μεγάλες αλλαγές χρήσης της γης, όπως η αποψίλωση των δασών για τη γεωργία, μπορούν να μεταβάλουν τις σχέσεις ξενιστή-παθογόνου και να αυξήσουν την πιθανότητα συνάντησης των ανθρώπων με την άγρια πανίδα και τα παθογόνα τους, καθιστώντας πιο δυνατή την διαπήδηση μεταξύ των ειδών. Οι νυχτερίδες⁸ έχουν συνδεθεί με ιούς υψηλής παθογονικότητας που αποτελούν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένων των κοροναϊών που ευθύνονται για το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS), το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS), πιθανά τον νέο πανανθρώπινο ιό SARS-CoV-2, τον αιμορραγικό πυρετό Ebola, τον ιό Marburg και τον ιό της λύσσας.

  Οι καταστροφικές πυρκαγιές της Αυστραλίας το φθινόπωρο και το χειμώνα του 2019, με απώλειες δισεκατομμυρίων άγριων ζώων στην περιοχή, θα πρέπει ακόμη να αναλυθεί κατά πόσο συνέβαλαν στην απορρύθμιση του τοπικού οικοσυστήματος των νυχτερίδων της Ωκεανίας και της νοτιοανατολικής Ασίας, καθώς και της συμπεριφοράς των αποδημητικών πτηνών και των ιών που μεταφέρουν κατά την αέναη πτήση τους από τον αρκτικό κύκλο στην Ωκεανία και αντίθετα.

  

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

  THE MORANDI BRIDGE, THE NEW “SILK ROADS”, THE FIRES OF AUSTRALIA AND THE CORONAVIRUS PANDEMY: THE INDEPENDENT RINGS THAT BOUND A PERFECT CHAIN OF TRANSMISSION. A SOCIAL AND AN ECOLOGICAL ANALYSIS (07-01-2021)

  In trying to explain the outbreak of the coronavirus pandemic on the planet, one has to identify the facts, the possible causes (historical, political and biological-ecological) and the fertile bases that preceded and followed this catastrophe. And many times he can be confronted with events that seem to be independent of each other, but are fatally coordinated in a narrow strip of place and time, with the occurrence of the first cases from mid-December 2019 in Wuhan, without necessarily being connected all with the well-known Huanan fish market of the Chinese city, according to the first scientific reports, but also with the recognition of the virus a posteriori in biological fluids of patients from another cause and in city sewage in Italy, France, Spain and Brazil and before December of 2019. And one will recognize that indeed the responsibility and the reason for transmission was not only one, since at the same time in independent parts of the world the strain of SARS-CoV-2 virus was isolated from later analyzes, but one has to ask questions about the causes of the situation, to formulate theories based on already acquired biological knowledge and confirm them through observation and experimentation.

  Let’s look at some political, economic events and actions in 2019.

  Italy¹ in the first quarter of 2019 became the first “developed economy” to join China’s global investment program, which has caused concern among Italy’s western allies. The project is seen as a “New Silk Road” that, like the ancient trade route, aims to connect China with Europe. Italy’s allies in the European Union and the United States had expressed concern about China’s growing influence.

  

  Italy is the first member of the G7 group of the world’s developed economies to enter into ties with China. It is one of the 10 largest economies in the world, however since 2018 it has been in dire financial straits. The collapse of the Morandi Bridge in Genoa in August 2019 killed dozens of people and made the collapse of Italy’s well-known public infrastructure a major political issue for the first time in decades. The Italian economy was far from prosperous at that time. The country fell into recession at the end of 2018 and its national debt levels were among the highest in the eurozone. The populist and Eurosceptic government of Italy (alliance of the “5 stars” movement with Salvini’s “League of the North”) came to power in June 2018 with high-spending plans, but had to return them after a dispute with the EU. The label “Made in Italy” has a reputation for its quality worldwide and is legally protected for products processed mainly in Italy. In recent years, Chinese factories based in Italy using Chinese laborers have been making this quality mark. The best connections for cheap raw materials from China with the return of finished products from Italy could overemphasize this practice.

  

  However, an aggressive and sharp investment policy should be treated with the same harsh criticism, especially when other markets keep their doors closed, because in addition to transporting goods, people and services, the way is open for the spread of up-and-coming infections. through air and sea transport, as in the case of inguinal plague of the 14th century AD. So, it opened a new portal of financial opportunities, but also of communication between two different reservoirs of germs, especially when it was not certain that all this working and business population on both sides followed for example the local health instructions for the mandatory vaccination of special purpose trips² to Southeast Asia, such as yellow fever, Japanese encephalitis, typhoid, rabies, hepatitis A & B, influenza and others and the corresponding directives to Europe.

  

  From northern Italy and specifically from the suburbs of Milan in February 2020 began the second largest outbreak in the world, with thousands of cases and deaths.

  Wuhan, on the other hand, hosted the World Military Games in mid-October 2019, with millions of locals and foreign tourists, increased human movement in preparation, and particular high light pollution in the area, also known for its imbalance in bats’ hunting equilibrium before their entry into hibernation⁶. At about the same time, the discovery of new caves and new species of wildlife in unexplored forests in the same latitudes of China is announced, without knowing the safety conditions of the first contact of the missions^7,8. Wuhan is located in a subtropical region of central-eastern China, at the confluence of major tributaries of the Yangtze river and with about 200 lakes in its area, and is located on one of the migratory bird lines from Siberia to Oceania and therefore rich in wetlands. and opportunities for human contact with other wildlife species.

  No one knows for sure where SARS-CoV-2 came from, but the disease seems to have spread for the first time in the so-called “wet market” Huanan in the first days of December 2019, where live animals were known to be stacked in unhealthy conditions and were sold for human consumption and gastronomy.

  Simultaneous identification of the virus in patients’ biological fluids (Italy³, France), oncology patients (Italy⁵) in the second half of 2019 and in the sewage of various cities around the world (Santa Catalina-Brazil⁴, Barcelona, ​​Spain) from the first half makes us assume that the virus was already in circulation in the human population before December 2019, in the form of asymptomatic virus and with appropriate mutations in its genome, like the recent ones in the United Kingdom 9 months after the onset of the pandemic, then gave the virus the impetus for easier human-to-human transmission or the necessary ability to cause severe disease after possible mutations that resulted from human-to-animal translocation, then species-to-species and back-to-back humans in cramped areas inhabited by wildlife and humans.

  RaTG13 is a coronavirus associated with human SARS syndrome, isolated in both bats and patients with fatal pneumonia who worked in caves in China’s Yunnan region (1000 km from Wuhan) in 2012 and is closely related to the current virus at a rate of 96%. Research has shown that the first mutation that separated them from the previous generation occurred 50 years ago. In particular, their spike proteins are very similar to each other, however, the SARS-CoV-2 receptor binding site is genetically divergent and closer to the coronaviruses of China pangolin, suggesting a possible recombination event between these viruses in the development of SARS. -CoV-2. It is very likely that the SARS-CoV virus of pangolin is derived from bat RaTG13 as a result of mixing animals in smuggling centers or animal markets such as Wuhan. In 2002-2003 the outbreak of the SARS epidemic was attributed to muskrats being raised for sale in an area of ​​China.

  Emerging Infections are capable of causing excessive impact on public health and economic instability, especially in less developed countries, but they are now a major global threat in the 21st century. An uninterrupted presence and increase of reported diseases has been reported from 1940 to the 2000s worldwide. The estimated 60-75% of them consist of the so-called zoonoses of which more than 70% have come from contact with wildlife species. Human-mediated loss of biodiversity often leads to reduced host populations and an increased number of few capable or virus-enhanced vectors, which may cause higher rates of infection in humans. Major land use changes, such as deforestation for agriculture, can alter host-pathogen relationships and increase the likelihood of humans encountering wildlife and their pathogens, making it more possible for species to cross. Bats⁸ have been linked to highly pathogenic viruses that pose a serious threat to human health, including coronaviruses responsible for Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS), Middle East Respiratory Syndrome (MERS), the new human SARS-CoV-2 virus, Ebola haemorrhagic fever, Marburg virus and rabies virus.

  The catastrophic wildfires of Australia in the autumn and winter of 2019, with billions of wildlife lost in the region, have yet to be analyzed to see if they have contributed to the deregulation of the local bat ecosystem of Oceania and Southeast Asia and of migratory birds and the viruses they carry during their perpetual flight from the Arctic Circle to Oceania and vice versa.

  

  Thomas Papalexandris

  ΠΗΓΕΣ:

  1. “The ‘Chinese Virus’ Spread Along the New Silk Road”, Salvatore Babones, www.foreignpolicy.com, 06-04-2020.
  2. “Public health considerations while resuming international travel”, WHO, 30-07-2020.
  3. “Evidence of SARS-CoV-2 RNA in an oropharyngeal swab specimen, Milan, Italy, early December 2019”, Amendola A, Bianchi S, Gori M, Colzani D, Canuti M, Borghi E, et al. Emerg Infect Dis. 2021 Feb.
  4. “SARS-CoV-2 in human sewage in Santa Catalina, Brazil, November 2019”, Gislaine Fongaro, Patrícia Hermes Stoco, Dóris Sobral Marques Souza, medRxiv 2020.06.26.20140731.
  5. “Unexpected detection of SARS-CoV-2 antibodies in the prepandemic period in Italy”, Apolone G, Montomoli E, Manenti A, et al. Tumori Journal, November 2020, doi:10.1177/0300891620974755.
  6. “Artificial Light at Night (ALAN): A Potential Anthropogenic Component for the COVID-19 and HCoVs Outbreak”, Zeeshan Ahmad Khan, Thangal Yumnamcha, Gopinath Mondal, Frontiers in Endocrinology, 10-09-2020.
  7. “Giant karst sinkholes discovered in S. China”, http://www.xinhuanet.com/english/2019-12/02/c_138597925.htm, 02-12-2019.
  8. https://china.explos.org/
  9. “Detection of novel coronaviruses in bats in Myanmar”, Valitutto MT, Aung O, Tun KYN, Vodzak ME, Zimmerman D, et al., PLOS ONE 15(4), 17-12-2019.
• “ΤΟΚΕΤΟΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: Ελεύθερη επιλογή ή ανεύθυνη απόφαση;”

  

  Μέχρι τη δεκαετία του 1950, οι γυναίκες γεννούσαν στο σπίτι, βοηθούμενες γενικά από τις μαίες, λιγότερο συχνά από το γιατρό, και κατέφευγαν στο νοσοκομείο μόνο εάν υπήρχαν προφανείς κίνδυνοι.

  Τις επόμενες δεκαετίες, οι γεννήσεις πραγματοποιούνταν ολοένα και συχνότερα στα νοσοκομεία, μέχρις ότου η γέννηση στο σπίτι να έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Τα τελευταία χρόνια, στην Ευρώπη, αν και σε ένα ασήμαντο ποσοστό, οι γυναίκες που επιλέγουν αυτή την αρχαία πρακτική συνεχίζουν να αυξάνονται. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, πολύ λιγότερο από το 1% των γεννήσεων επιλέγονται να πραγματοποιούνται στο σπίτι. Η γέννηση στο σπίτι είναι συχνότερη στη Σκωτία (1,4%), στην Ισλανδία (1,8%), στην Αγγλία (2,7%), στην Ουαλία (3,7%) και ιδιαίτερα συχνή στην Ολλανδία (16,3%).

  Μία ερώτηση που τίθεται ολοένα και συχνότερα είναι κατά πόσο είναι καλύτερο να γεννιέται ο άνθρωπος στο σπίτι ή στο νοσοκομείο.

  Οι μελέτες που δημοσιεύθηκαν σχετικά με την πρακτική της γέννησης στο σπίτι παρουσιάζουν πολυάριθμους μεθοδολογικούς περιορισμούς που σχετίζονται με το μικρό μέγεθος δείγματος, την έλλειψη επαρκούς ομάδας ελέγχου, τη δυσκολία διάκρισης μεταξύ προαποφασισμένων και απρογραμμάτιστων οικιακών τοκετών, καθώς και την ετερογένεια στις δεξιότητες και στην κατάρτιση του προσωπικού παροχής βοήθειας κατά τον τοκετό.

  Για να αποφευχθούν οι αμφιβολίες που σχετίζονται με αυτά τα μεθοδολογικά προβλήματα, διεξήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες μια έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε σε έγκυρο περιοδικό, σε δείγμα περίπου 80.000 εγκυμοσύνων που περιλάμβανε μόνο υγιείς και χωρίς κίνδυνο μητέρες και παιδιά. Αποκλείστηκαν από την ανάλυση οι πολύδυμες και οι πρόωρες κυήσεις, οι ισχιακές προβολές και τα έμβρυα με συγγενείς ανωμαλίες. Σημαντική διαφορά προέκυψε μεταξύ εκείνων των ζευγαριών που είχαν αποφασίσει να γεννήσουν στο νοσοκομείο και εκείνων που είχαν προγραμματίσει τη γέννηση στο σπίτι ή σε μια εγκατάσταση (εντός ενός νοσοκομείου), όπου οι γιατροί βρίσκονται σε άλλο όροφο (τα αποκαλούμενα «μαιευτικά σπίτια»). Στην πρώτη περίπτωση, η περιγεννητική και νεογνική θνησιμότητα ήταν 1,8 και 0,6 ανά 1000 ζωντανές γεννήσεις αντίστοιχα, ενώ όταν επιλέχτηκε η γέννηση στο σπίτι, η θνησιμότητα αυξήθηκε σε 3,9 και 1,6‰.

  Σε κάθε περίπτωση, όπως δηλώνουν οι συντάκτες της μελέτης, οι κίνδυνοι θανάτου ήταν χαμηλοί σε αμφότερες τις ομάδες. Υπήρξε επίσης αύξηση της πιθανότητας μεταγγίσεων για τη μητέρα. Από την άλλη πλευρά, παρατηρήθηκε μείωση των χειρουργικών τραυματισμών στην γέννηση στο σπίτι. Πρέπει να υπογραμμιστεί, ωστόσο, ότι έως και 600 γυναίκες που ήθελαν να γεννήσουν στο σπίτι (το ένα έκτο του συνόλου αυτής της υποομάδας) χρειάστηκε να καταφύγουν στο νοσοκομείο για επιπλοκές που προέκυψαν κατά τη διάρκεια του οικιακού τοκετού. Αυτή η μεγάλη μελέτη επιβεβαιώνει ότι η γέννηση σε νοσοκομείο είναι ασφαλέστερη και μειώνει τον κίνδυνο νεογνικής θνησιμότητας και των μαιευτικών επιπλοκών για τη μητέρα. Οι οπαδοί του εξωνοσοκομειακού τοκετού υπογραμμίζουν τα ψυχολογικά πλεονεκτήματα της μεθόδου, μια επιλογή που ταιριάζει, για αυτούς, σε ένα πλαίσιο πιο φυσικών και λιγότερο ιατρικών επιλογών.

  Οι περισσότερες υγιείς γυναίκες γεννούν χωρίς προβλήματα και ως εκ τούτου οι περισσότερες γεννήσεις θα μπορούσαν να συμβούν χωρίς την ανάγκη για ιατρική παρέμβαση. Ωστόσο, πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη ότι ακόμη και σε ιδανικές συνθήκες δεν μπορεί να αποκλείεται με απόλυτη βεβαιότητα η πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των μητέρων και των παιδιών.

  Σε αυτές τις περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η μεταφορά στο νοσοκομείο, που δεν είναι πάντα εύκολο να επιτευχθεί, ειδικά σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

  Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) και η Αμερικανική Ακαδημία Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG) συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι τα νοσοκομεία και τα ιδιωτικά μαιευτήρια είναι τα ασφαλέστερα μέρη για τη γέννηση και επαναλαμβάνουν ότι η γέννηση στο σπίτι εκθέτει τη μητέρα και το νεογέννητο σε μεγαλύτερους και απρόβλεπτους κινδύνους. Η πολλαπλή κύηση, οι παθολογικές προβολές του εμβρύου, η προωρότητα ή η προηγούμενη καισαρική τομή θεωρούνται απόλυτες αντενδείξεις μιας τέτοιας μονομερούς απόφασης.

  Ενώ υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια του τοκετού στο σπίτι, από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να επαναληφθεί ότι και η οργάνωση του τοκετού σε κλινική θα πρέπει να βελτιωθεί σίγουρα σε πολλές περιπτώσεις.

  Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στον εξανθρωπισμό της περίθαλψης και στη μείωση των αδικαιολόγητων ιατρικών παρεμβάσεων (π.χ. των καισαρικών τομών). Η πορεία της γέννας σε κάθε γυναίκα πρέπει να είναι εξατομικευμένη, εξασφαλίζοντάς της απλές και μη επεμβατικές θεραπείες και χρησιμοποιώντας ένα επίπεδο θεραπείας κατάλληλο για τον τύπο της παθολογίας που υπάρχει σε κάθε προβληματική εγκυμοσύνη ξεχωριστά. Σε αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να τονιστούν οι ψυχολογικές, προσωπικές και κοινωνικές πτυχές της εγκυμοσύνης και της γέννησης. Το προσωπικό μίας μαιευτικής κλινικής θα πρέπει να έχει κατά νου ότι ο τοκετός είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ένα φυσιολογικό γεγονός. Οι χώροι μαιευτικής φροντίδας, επίσης δομικά, πρέπει να είναι άνετοι και να δημιουργούν ένα χαλαρό και οικείο περιβάλλον.

  Πρέπει, επίσης, να επισημανθεί ότι η μη άσηπτη απολίνωση του ομφαλίου λώρου, επιφέρει αύξηση του κινδύνου τετάνου, ηπατίτιδας και αιμορραγίας του νεογνού, όταν αποφασίζονται μονομερώς τέτοιες ενέργειες.

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ
  ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

  ΠΗΓΕΣ:
  1.“European perinatal health report. The Health and Care of Pregnant Woman and Babies in Europe in 2010”, EURO-PERISTAT 2013.
  2.Snowden JM, Tilden EL, Snyder J, et al.: “Planned out-of-hospital birth and birth outcomes”, Engl J Med 2015;373(27):2642-53.
  3.Watterberg KL, Committee on Fetus and Newborn. Committee on Fetus and Newborn. “Policy statement on planned home birth: upholding the best interests of children and families”, Pediatrics 2013;132(5): 924-6.
  4.Bonsignore et al. “Medico-legal considerations on “Lotus Birth” in the Italian legislative framework”, Italian Journal of Pediatrics, (2019) 45:39

• ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

  

  Προωθούμε την νοοτροπία της ασφάλειας στο αυτοκίνητο, χρησιμοποιώντας πάντα τις ζώνες ασφαλείας ακόμα και στα πίσω καθίσματα καθώς και τα συστήματα συγκράτησης παιδικού καθίσματος.

  Κάθε χρόνο πολλά παιδιά πεθαίνουν σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα και ακόμη περισσότερα τραυματίζονται, μερικές φορές με μόνιμη αναπηρία. Πολλές από αυτές τις ζωές θα μπορούσαν να σωθούν με τη σωστή χρήση συστημάτων συγκράτησης-παιδικού καθίσματος. Συχνά τα μικρότερα παιδιά κρατούνται απλά στα χέρια του επιβάτη στο μπροστινό κάθισμα ή στο πίσω κάθισμα, πιστεύοντας ότι μπορεί να τα προστατεύσει σε περίπτωση ατυχήματος. Λίγοι γνωρίζουν ότι στα 50 χλμ/ώρα, σε περίπτωση πρόσκρουσης ενάντια σε ένα σταθερό εμπόδιο, η δύναμη επιβράδυνσης που προκαλείται στο σώμα γίνεται πολύ υψηλή, με την αδυναμία συγκράτησης του παιδιού και ότι το σώμα του ενήλικα που κρατά το παιδί συμπεριφέρεται σαν να ζυγίζει αρκετές εκατοντάδες κιλά.

  Συχνές απαντήσεις από τους γονείς στο ερώτημα:

  “Γιατί δεν χρησιμοποιείτε συστήματα συγκράτησης (παιδικά καθίσματα και ζώνες ασφαλείας);”

  1.      “Επειδή το ταξίδι είναι πολύ σύντομο”

  2.      “Επειδή το μωρό φωνάζει σε όλο το ταξίδι και δεν μπορεί να σταθεί ήρεμο”

  3.      “Οδηγώ προσεκτικά και πηγαίνω αργά”

  4.      “Δεν χρησιμοποιώ την ζώνη του αυτοκινήτου επειδή δεν είναι άνετη η εφαρμογή”

  ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΣΟΒΑΡΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ;

  Ένας μεγαλύτερος όγκος κεφαλής, μια μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε νερό στο σώμα του, η αδυναμία ταχέων αντιδράσεων σε περίπτωση σύγκρουσης, είναι παράγοντες που ευνοούν τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς, ειδικά στην κεφαλή.

  ΠΩΣ ΝΑ ΕΓΓΥΗΘΕΙ Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ;

  Από τις αρχές του 2017 έγιναν σημαντικές νομοθετικές αλλαγές στη χρήση συστημάτων συγκράτησης-παιδικού καθίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος, σύμφωνα με την οδηγία ECE R 44/03-04, θα αντικατασταθούν σταδιακά με νέα, σύμφωνα με το πρότυπο ECE R129 (I-SIZE).

  ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Ο ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ R44/03-04 ΤΗΣ Ε.Ε.;

  Υποχρεωτική χρήση των συστημάτων συγκράτησης-παιδικού καθίσματος από την γέννηση έως τα 36 κιλά. Σύμφωνα με το τελευταίο κριτήριο, αναγνωρίζονται 5 ομάδες συστημάτων συγκράτησης:

  ΟΜΑΔΑ 0: περιλαμβάνει την καλαθούνα (ή port–bébé) (το τμήμα του κρεβατιού που εφαρμόζεται στο πλαίσιο του καροτσιού), που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τη γέννηση έως και τα 10 κιλά. Πρέπει να τοποθετείται παράλληλα στα πίσω κάθισμα και να ασφαλίζεται σωστά με τις ζώνες ασφαλείας.

  GROUP 0+ : περιλαμβάνει το συνιστώμενο κάθισμα ‘αυγουλάκι’ έως και τα 13 κιλά. Μπορεί επίσης να αντικαταστήσει το port-bébé από τη γέννηση.

  ΟΜΑΔΑ 1: περιλαμβάνει τα κατάλληλα παιδικά καθίσματα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από 9 έως και τα 18 κιλά.

  ΟΜΑΔΑ 2: για παιδιά βάρους 15 έως 25 κιλών. Πρόκειται για προσαρμοσμένα καθίσματα που ανυψώνουν το παιδί με τη χρήση μαξιλαριών, μαλακών κουπαστών και μιας μικρής πλάτης.

  ΟΜΑΔΑ 3: παρόμοια με τα προηγούμενα, αλλά για βάρη από 22 έως 36 κιλά.

  ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ECE R44/03-04, I-SIZE (ECE R129);

  Η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας αναπτύχθηκε σταδιακά σε τρεις φάσεις:

  Η πρώτη φάση, που ισχύει από τον Ιανουάριο του 2017, αφορά μόνο τα καθολικά συστήματα συγκράτησης ISOFIX (εικόνα 1), αυτά που προσφέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια και στα οποία όλοι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων θα πρέπει να προσαρμοστούν στο μέλλον. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, τα καθίσματα ταξινομούνται όχι ανάλογα με το βάρος του παιδιού αλλά με το ύψος. Σε αυτή την πρώτη φάση εισήχθησαν καθίσματα για παιδιά κάτω των 105 εκ.. Η τοποθέτηση στην αντίθετη κατεύθυνση κίνησης καθίσταται επίσης υποχρεωτική έως και την ηλικία των 15 μηνών (προηγουμένως έως και τα 9 κιλά) και τα καθίσματα πρέπει να μπορούν να αντέχουν σε δοκιμή πλευρικής κρούσης σε περίπτωση ατυχήματος.

  

  (εικόνα 1: σύστημα ISOFIX)

  Στη δεύτερη φάση, η οποία ολοκληρώθηκε εντός του 2017, τα παιδιά με ύψος από 100 έως 150 εκ. θα πρέπει να τοποθετούνται σε καθίσματα με συστήματα συγκράτησης ISOFIX ή δεμένα με ζώνες ασφαλείας. Στην τρίτη φάση, που προγραμματίστηκε το 2018, προέκυψε η νέα οδηγία σχετικά με την τοποθέτηση των παιδιών σε καθίσματα που είναι στερεωμένα αποκλειστικά με ζώνες ασφαλείας, από τη γέννηση μέχρι τα 150 εκ. σε ύψος.

  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ I-SIZE;

  Το i-Size είναι μία νέα ευρωπαϊκή οδηγία για παιδικά καθίσματα που τέθηκε σε ισχύ από το 2013. Είναι μέρος των κανονισμών R129 και ισχύει για τα νέα καθίσματα αυτοκινήτων για μωρά. Το i-Size αναπτύχθηκε χρησιμοποιώντας τις τελευταίες έρευνες για την ασφάλεια των παιδιών στα αυτοκίνητα. Τα προτερήματά της:

  1. Τα παιδιά έχουν βέλτιστη προστασία της κεφαλής και του αυχένα.
  2. Βρέφη και νήπια έως 15 μηνών πρέπει να ταξιδεύουν αντίθετα στην φορά κίνησης (εικόνα 2).
  3. Πρέπει να χρησιμοποιείται  το σύστημα ISOFIX (επιτρέπει την κατάλληλη προσαρμογή του καθίσματος στο αντίστοιχο αυτοκίνητο).
  4. Τα i-size καθίσματα αυτοκινήτων θα ταιριάζουν στο μέλλον σε όλα σχεδόν τα αυτοκίνητα με ISOFIX.
  5. Επιλέγεται ένα κάθισμα με βάση το μήκος του παιδιού και όχι το βάρος του.

  

  ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΕΤΙΚΕΤΑ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΙΣΜΑ ΜΟΥ;

  

  1. Το κάθισμά σας πληροί το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Ασφαλείας. Τα δύο τελευταία ψηφία πρέπει να λήγουν σε 04 (τελευταία έκδοση) ή 03. Οι κωδικοί R44-01 ή 02 δεν είναι νόμιμοι και δεν επιτρέπεται να πωληθούν ή να χρησιμοποιηθούν από το 2008.
  2. Για την οδηγία ECE R44-04 και ECE R44-03 υπάρχουν 3 τύποι έγκρισης καθισμάτων αυτοκινήτου: καθολική, ημικαθολική και ειδική για το όχημα.
  3. Ομάδες βάρους 0-3.
  4. Ευρωπαϊκός δείκτης έγκρισης.
  5. Υποδεικνύει τη χώρα στην οποία ελήφθη η έγκριση: 1 = Γερμανία 2 = Γαλλία 3 = Ιταλία 4 = Κάτω Χώρες κ.λπ.
  6. Αριθμός έγκρισης. Οι δύο πρώτοι αριθμοί (π.χ. 04) δείχνουν σε ποια νομική έκδοση έχει εγκριθεί, στην προκειμένη περίπτωση το ECE R 44/04.
  7. Μοναδικός αριθμός που διατίθεται στο κάθισμά σας, για έλεγχο και παρακολούθηση.
  8. Λεπτομέρειες παραγωγής: εβδομάδα και έτος
  9. Αριθμός αναφοράς του κατασκευαστή του προϊόντος
  10. Κωδικός EAN
  11. Κωδικός BAR
  12. Όνομα του κατασκευαστή του προϊόντος

  ΣΤΟ ΤΑΞΙ;

  Ο ευρωπαϊκός Κ.Ο.Κ. παραδέχεται τη μεταφορά παιδιών χωρίς συστήματα συγκράτησης, υπό την προϋπόθεση ότι κάθονται στο πίσω κάθισμα και συνοδεύονται από ενήλικα.

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΔΩΡΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

  

  Όχι στα παιχνίδια-όπλα και στα παιχνίδια εκτός εποχής. Καλύτερα τα δημιουργικά παιχνίδια και τα κατοικίδια ζώα αλλά με κριτήρια επιλογής.  Οι σκέψεις ενός παιδιάτρου για τα προτεινόμενα παιδικά δώρα της περιόδου των εορτών, ανά ηλικία.

  Τα όπλα και τα παιχνίδια εκτός εποχής δεν επιτρέπονται. Προχωρήστε στην κατασκευή μικρών και μεγάλων πακέτων δώρων, προσεκτικά τυλιγμένων με πολύχρωμα χαρτιά. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά διασκεδάζουν να φαντάζονται και να ανοίγουν με λαχτάρα το δώρο των Χριστουγέννων. Επομένως, τα Χριστούγεννα, καλύτερα να επιλέξετε παιχνίδια που τροφοδοτούν τη δημιουργικότητα και είναι κατάλληλα για τις διαφορετικές ηλικίες.
  

  Προσωπικά για τη χαρά των παιδιών προωθώ την επιλογή ενός κατοικίδιου ζώου.

  
  Το χρυσόψαρο, για παράδειγμα, είναι ευκολότερο στην φροντίδα, ένα σκυλί είναι πιο δύσκολο, ενώ η γάτα είναι ένα κατοικίδιο που όλες οι οικογένειες, με ελάχιστο κόπο, μπορούν να έχουν: οι γάτες είναι αυτάρκεις, δεν χρειάζονται εξωτερικές βόλτες και, εάν ελέγχονται περιοδικά, δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία των παιδιών. Το παιδί θα αισθανθεί λιγότερο μόνο, καθώς θα συνηθίσει να ασχολείται με τα ζώα, να τα φροντίζει και να τα σέβεται. Οι γονείς μπορούν επίσης να καταλάβουν εάν έχει οποιαδήποτε δυσκολία στη σχέση του με το κατοικίδιο.
  

  Μέχρι και τα 2 πρώτα χρόνια ζωής τα παιδιά βρίσκονται στην περίοδο «αισθητικής-κινητικής» ανάπτυξης, γι ‘αυτό αγαπούν περισσότερο τα πολύχρωμα, ηχητικά ή φωτεινά παιχνίδια, δηλαδή με ήχους ζώων ή χαρούμενη μουσική. Επιπλέον, στο 2^ο  χρόνο αρχίζουν και τα τελετουργικά του ύπνου, έτσι είναι αγαπημένα τα μαλακά αντικείμενα αγκαλιάς , τα μαλακά φώτα που ανάβουν και φωτίζουν λίγο το παιδικό δωμάτιο
  

  Μεταξύ 2 και 5 ετών είναι η ηλικία στην οποία τα παιδιά μιμούνται τις δραστηριότητες των ενηλίκων. Τα αυτοκινητάκια, τα γκαράζ, τα θαλάσσια σκάφη, οι κουζίνες, τα καταστήματα/σπίτια μινιατούρες και τα αγροτικά μηχανήματα θα εκτιμηθούν πολύ από αυτά. Το ιδανικό παιχνίδι είναι αυτό που θυμίζει λίγο έως πολύ τα ‘πάθη’ των γονέων σαν χόμπι ή δραστηριότητα. Καλά επίσης είναι και τα εξαρτήματα ζωγραφικής (στυλό, μαρκαδόροι, χρώματα και μπλοκ).
  

  Από 4 χρονών επιτρέπονται τα  παιχνίδια στο δάπεδο: ξαπλωμένα μπρούμυτα στο χαλί του σπιτιού τους, τα μικρά παιδιά μπορούν να τοποθετήσουν, να αποσυναρμολογήσουν, να κυλήσουν μπάλες και αυτοκινητάκια, να μετακινήσουν χνουδωτά ζωάκια ή να ‘ταξιδέψουν’ σε κατασκευές όπως κάστρα και λαβυρίνθους, μόνα ή ακόμα καλύτερα με τα αδέλφια ή τους φίλους τους. Στην πραγματικότητα, μετά από τα 3 χρόνια, τα παιδιά αγαπούν να είναι με τους συνομηλίκους τους, και παίζοντας ένα ομαδικό παιχνίδι ένα απογεύματα του χειμώνα είναι μια υπέροχη ιδέα.
  

  Καλύτερα να αποφύγετε την αγορά μαχαιριών, σπαθιών, πλαστικών περίστροφων: τα ψεύτικα όπλα και τα αντικείμενα που προϋποθέτουν βία θα πρέπει να αποφεύγονται σε όλες τις ηλικίες.
  

  Μετά τα ‘παιχνίδια δαπέδου’ βρίσκουμε τα επιτραπέζια παιχνίδια για μεγαλύτερα παιδιά: από 6 ετών και άνω. Είναι παιχνίδια που θα σας επιτρέψουν να διασκεδάσετε με την συντροφιά των παιδιών σας. Τα παιχνίδια αυτά, δηλαδή, δεν θα είναι μια μορφή απομόνωσης για το παιδί, αλλά ένας τρόπος συγκέντρωσης και εισαγωγής στη ζωή των σχέσεων με τους μεγάλους (παιχνίδια στρατηγικής, γνώσεων και συναγωνισμού). Σαν γενικός κανόνας, τα επιτραπέζια παιχνίδια εκτιμώνται από όλους, πχ οι κούκλες και τα μαλακά ζωάκια είναι το αγαπημένο δώρο των κοριτσιών, ενώ τα αυτοκινητάκια και τα τρένα των αγοριών.
  

  Αντίθετα, μην δωρίζετε παιχνίδια εκτός εποχής, όπως μίνι σέρφινγκ, δώρα καρναβαλιού ή οτιδήποτε άλλο. Είναι πολύ μεγάλη απογοήτευση για το παιδί να πρέπει να αναβάλει το δώρο για μεγαλύτερη ηλικία.
  

  Τέλος, προσέξτε τα παιχνίδια με κομμάτια που είναι πολύ μικρά. Σε ηλικίες κάτω των 3 ετών υπάρχει κίνδυνος κατάποσης ή εισρόφησης. Επίσης, οι θήκες των μπαταριών θα πρέπει να βιδώνονται σταθερά στο παιχνίδι.

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• Εμβολιασμός κατά της γρίπης 2018-2019

  

  Οι ιοί γρίπης υπόκεινται σε συνεχείς μεταλλάξεις, δηλαδή σε μεταβολές στα αντιγονικά χαρακτηριστικά τους (φαινόμενο drift), οι οποίες κατά συνέπεια τους καθιστούν “μη αναγνωρίσιμους” κάθε χρόνο και από το ανοσοποιητικό σύστημα εκείνων που έχουν συναντήσει τη γρίπη το προηγούμενο έτος. Επομένως, κάθε χρόνο αλλάζει και η σύνθεση του εμβολίου γρίπης. Η απόφαση σχετικά με τα ιικά στελέχη που θα συμπεριληφθούν στο εμβόλιο λαμβάνεται από τoν ΠΟΥ, τον προηγούμενο Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, με βάση τα αντιγονικά χαρακτηριστικά των στελεχών ιού της γρίπης που κυκλοφορούν στην τελευταία εποχή της γρίπης.

  Χαρακτηριστικά του εμβολίου γρίπης 2018-2019

  Στη διάρκεια της εποχιακής γρίπης 2017/2018 στην Ευρώπη, υπήρξε η επικράτηση των ιών της γρίπης τύπου Β (ιδίως της οικογένειας B/Yagamata), μαζί με ένα μεταβλητό ποσοστό, ανάλογα με τη χώρα, των ιών τύπου Α, που ανήκουν στους υποτύπους A (H₃N₂) και A (H₁N₁) pdm09, διαφορετικά για παράδειγμα από ό, τι συνέβη στη Βόρεια Αμερική, όπου προέκυψε η επικράτηση του υποτύπου H₃N₂ του ιού Α. Επίσης, κατά την περίοδο 2017/2018, όπως συνέβη και κατά τα προηγούμενα 3 χρόνια, συνέβη εκ νέου μια αναντιστοιχία (mismatch), δηλαδή μια ασυμφωνία μεταξύ του στελέχους τύπου Β που περιέχεται στο τρισθενές εμβόλιο και του κυκλοφορούντος στελέχους της γρίπης Β, με αποτέλεσμα ένα  τέτοιο τριδύναμο εμβόλιο να έχει αποδειχθεί αναποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσου. Το πρόβλημα δεν έχει επηρεάσει εκείνους που έχουν εμβολιαστεί με το τετραδύναμο εμβόλιο, που ήταν από πέρυσι και στην ελληνική αγορά, λόγω της ταυτόχρονης παρουσίας στο τετραδύναμο εμβόλιο και των δύο οικογενειών του ιού τύπου Β. Επομένως, για την εποχή 2018/2019 είναι σκόπιμο να χρησιμοποιηθεί το τετραδύναμο εμβόλιο, συμπεριλαμβανομένων των αντιγόνων δύο στελεχών Α (Η₁Ν₁ και Η₃Ν₂) και των δύο οικογενειών Β (Victoria και Yamagata), όπως υποδεικνύεται από τη συνάντηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγεία τον προηγούμενο Φεβρουάριο. Μία μόνο οικογένεια Β (Victoria) βρίσκεται αντιθέτως στο τρισθενές εμβόλιο (κυκλοφορεί στο εξωτερικό) με τον κίνδυνο λοιπόν ότι, ακόμη και αν επικρατήσει φέτος ένας ιός Β διαφορετικής οικογένειας, το εμβόλιο χάνει μεγάλο μέρος της αποτελεσματικότητάς του.
  Οι συστάσεις για το εμβόλιο της γρίπης, οι κατηγορίες των ασθενών στους οποίους ο εμβολιασμός προσφέρεται ενεργά και ελεύθερα, οι αντενδείξεις, η περίοδος εκστρατείας εμβολιασμού (από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2018 και πλέον) παραμένουν αμετάβλητες για την εποχή 2018/2019.
  Σύμφωνα  με  το  Εθνικό  Πρόγραμμα  Εμβολιασμών  της  χώρας  μας,  ο αντιγριπικός εμβολιασμός  πρέπει  να  εφαρμόζεται  συστηματικά  σε  άτομα    που  ανήκουν  στις  παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

  1. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).

  2. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω

  3. Παιδιά>6  μηνών και  ενήλικες  που  παρουσιάζουν  έναν  ή  περισσότερους  από  τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

  · Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες

  · Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές

  · Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).

  · Μεταμόσχευση οργάνων

  · Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)

  · Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα

  · Χρόνια νεφροπάθεια

  · Νευρολογικά ή Νευρομυϊκά νοσήματα

  4.  Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.

  5.  Λεχωίδες

  6.  Θηλάζουσες

  7.  Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) μεγαλύτερο των 40 kg/m2

  8.  Παιδιά  που  παίρνουν  ασπιρίνη  μακροχρόνια  (π.χ.  για  νόσο  Kawasaki,  ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.

  9.  Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα  οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών  από  τη γρίπη.

  10. Οι  κλειστοί  πληθυσμοί  (προσωπικό  και  εσωτερικοί  σπουδαστές  σχολείων,  στρατιωτικών και  αστυνομικών  σχολών,  ειδικών  σχολείων  ή  σχολών,  νεσύλλεκτων  στις  ένοπλες  δυνάμεις, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.). Στρατεύσιμοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι κατατάσσονται κατά τους χειμερινούς μήνες (Οκτώβριο –Μάρτιο).

  11.  Επαγγελματίες όπως κτηνίατροι πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά

  Προστασία και ασφάλεια

  Η προστασία από τον εμβολιασμό διαρκεί περίπου 6-8 μήνες. Για τον λόγο αυτό, ο εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Τα εμβόλια γρίπης είναι αποτελεσματικά (προστατεύουν περίπου 70-80 άτομα από τα 100 εμβολιασμένα), ασφαλή και συνδυάζονται με ελάχιστες παρενέργειες. Ωστόσο, η κάλυψη εμβολιασμού δεν είναι πλήρης, διότι συμβαίνουν αναπόφευκτα γενετικές μεταλλάξεις του ιού στις κυτταρικές καλλιέργειες της προηγούμενης χρονιάς κατά την ανάπτυξη του εμβολίου.Στα παιδιά και στους ενήλικες γενικά χορηγούνται εμβόλια που δεν αποτελούνται από ολόκληρους ιούς αλλά από «υπομονάδες» τους, με το πλεονέκτημα ότι έχουν χαμηλό κίνδυνο σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών.

  Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι γενικά ήπιες και περιορισμένης διάρκειας: πόνος, ερυθρότητα, οίδημα, σκλήρυνση στο σημείο εμβολιασμού.  Σπανιότερα μέσα σε 48 ώρες: μέτριες γενικές διαταραχές όπως αίσθημα κακουχίας, πυρετός, πόνος στους μυς και στις αρθρώσεις.
  Άμεσες αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί σπάνια να συμβούν (δεν περιέχεται latex στο εμβόλιο ή στο έμβολο της σύριγγας).

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΣ ΦΙΛΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΡΕΦΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

  

  Πολλά δημόσια συστήματα υγείας ανά τον κόσμο προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να αγκαλιάσουν και να προασπίσουν την υγεία των παιδιών, μέσω της ενίσχυσης του δεσμού μητέρας-νεογνού ήδη από το μαιευτήριο, της προώθησης του μητρικού θηλασμού, του υποχρεωτικού εμβολιασμού έως την ενηλικίωση, της προληπτικής παιδιατρικής σε πρωτοβάθμιο επίπεδο και της ενημέρωσης οικογενειών, σχολείων και φορέων σε θέματα ασφάλειας στην καθημερινότητα του παιδιού.

  ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Η τρυφερότητα και το ευάλωτο της βρεφικής και παιδικής ηλικίας καθιστούν τον πληθυσμό αυτό ιδιαίτερα ευαίσθητο σε επιβλαβείς φυσικούς ή τεχνητούς παράγοντες, ενώ η ψυχολογική επιρροή φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην σωστή και υγιή του ανάπτυξη.

  ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ιστορικά, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και η UNICEF έχουν αναλάβει από ιδρύσεως τους την προστασία των νεογνών, των βρεφών και των παιδιών για την προάσπιση της υγείας τους στις αναπτυσσόμενες, αλλά και στις αναπτυγμένες χώρες. Έτσι, έχει καταστρωθεί μια παγκόσμια στρατηγική για την διατροφή των βρεφών και των μικρών παιδιών, που βελτιώνει την αύξηση, την ανάπτυξη και την υγεία τους και μέσω αυτών της επιβίωσης τους. Κορωνίδα αυτής της στρατηγικής είναι η απρόσκοπτη προώθηση του μητρικού θηλασμού τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, η οποία και θεσπίστηκε στην διάσκεψη της ΠΟΥ στην Φλωρεντία της Ιταλίας το 1990. Στην Ελλάδα η προσπάθεια υποστήριξης του μητρικού θηλασμού ξεκίνησε την δεκαετία του 1980 υπό τον καθηγητή της Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ματσανιώτη.

  10 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΜΗΤΡΙΚΟ ΘΗΛΑΣΜΟ Αποτελούν οδηγίες για τα μαιευτήρια και ελάχιστα αποδεκτά κριτήρια για να χαρακτηρισθεί ένα ίδρυμα ως φιλικό προς τα βρέφη. Συνοψίζονται ως εξής:

  1. Ύπαρξη γραπτής πολιτικής, που να ακολουθείται από όλους τους φορείς του μαιευτηρίου που ασχολούνται με την περιγεννητική φροντίδα.

  2. Να υπάρχει εκπαίδευση στους φορείς των ιδρυμάτων αυτών, ώστε να είναι ικανοί να εφαρμόσουν την πολιτική αυτή.

  3. Να ενημερώνονται οι μέλλουσες μητέρες και οι θηλάζουσες γυναίκες για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού.

  4.  Να εφαρμόζεται η επαφή δέρμα με δέρμα (skin-to-skin) και η εγκατάσταση του μητρικού θηλασμού το πρώτο μισάωρο μετά τον τοκετό, με την βοήθεια του εκπαιδευμένου προσωπικού.

  5. Οι μητέρες πρέπει να εκπαιδεύονται συνεχώς στην τέχνη του θηλασμού. Όταν υπάρχει πρόωρος τοκετός, η μητέρα να ενθαρρύνεται να διατηρεί την γαλουχία με κατάλληλες τεχνικές εκμύζησης και διατήρησης του μητρικού γάλακτος.

  6. Στο νεογέννητο να χορηγείται  μόνο μητρικό γάλα, ούτε υγρά, ούτε συμπληρώματα διατροφής εάν δεν υπάρχει σοβαρός ιατρικός λόγος.

  7.  Εφαρμογή του συστήματος rooming-in, δηλαδή το νεογέννητο δίπλα στην μητέρα του 24 ώρες το 24ωρο.

  8. Απεριόριστος και ελεύθερος μητρικός θηλασμός (σε ειδικά διαμορφωμένους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους).

  9.  Αποφυγή χορήγησης πιπίλων τουλάχιστον για 40 ημέρες.

  10. Ίδρυση και διασπορά ομάδων υποστήριξης του μητρικού θηλασμού στην κοινότητα και μετά την έξοδο του νεογνού από το μαιευτήριο.

  ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΩΝ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ Το 1981 η ΠΟΥ επικύρωσε το δικαίωμα κάθε παιδιού, εγκύου και θηλάζουσας γυναίκας να τρέφονται σωστά, με αποτέλεσμα την διατήρηση της υγείας τους. Επισημάνθηκε, επίσης, το πρόβλημα της κακής διατροφής των νεογνών και των βρεφών, που είναι μέρος ενός γενικότερου θέματος πλημμελούς εκπαίδευσης, φτώχειας και αδικίας, ακόμη και στις αναπτυγμένες κοινωνίες. Τα γάλατα της πρώτης και δεύτερης βρεφικής ηλικίας, που είναι τροποποιημένα προϊόντα αγελαδινού γάλακτος, καθώς και οι συμπληρωματικές τροφές (τρόφιμα και επιδόρπια), που δίνονται με μπουκάλι, θηλές ή κουτάλι, θεωρούνται υποκατάστατα του μητρικού γάλακτος και πρέπει να κυκλοφορούν στην αγορά με θεμιτό τρόπο (άριστη ποιότητα, επάρκεια, σαφείς πληροφορίες για την χρήση τους). Επιγραμματικά ο Κώδικας αναφέρει:

  1. Έλεγχος των πληροφοριών που παρέχονται από τις βιομηχανίες γαλάτων στο ευρύ κοινό, ώστε να προβάλλεται ξεκάθαρα η αξία του μητρικού θηλασμού στην κοινότητα, αλλά και το οικονομικό κόστος από την χρήση τους.

  2. Απαγόρευση στις εταιρείες να προσφέρει δώρα ή δείγματα στους επαγγελματίες υγείας.

  3. Οδηγίες για τα τροποποιημένα αγελαδινά γάλατα δίνονται μόνο από τους ιατρούς.

  4. Τα νοσηλευτικά ιδρύματα-μαιευτήρια πρέπει να αγοράζουν τα γάλατα αυτά στην πραγματική τιμή και να μην τα διανέμουν δωρεάν στις μητέρες.

  5. Τα κράτη που έχουν υπογράψει τον Κώδικα πρέπει να ελέγχουν για το αν τηρείται ορθά. Ο Κώδικας έχει μεταφραστεί στα ελληνικά και μπορεί να αναζητηθεί στην ιστοσελίδα της IBFAN Ελλάδος: www.ibfan.gr

  ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΦΙΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΡΕΦΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Η επιθυμία να καταστεί ένα νοσηλευτικό ίδρυμα φιλικό προς τα βρέφη είναι το πρώτο βήμα για την διαδικασία αυτή. Όταν εφαρμόζονται τα 10 βήματα για τον επιτυχή μητρικό θηλασμό και πληρούνται οι προϋποθέσεις του διεθνούς κώδικα εμπορίας υποκατάστατων του μητρικού γάλακτος μπορεί το νοσηλευτικό ίδρυμα να ζητήσει εξωτερική αξιολόγηση. Η συνεχής καταγραφή της κατάστασης προαγωγής του μητρικού θηλασμού καθώς και η τακτική ενημέρωση περί των νεότερων δεδομένων στον τομέα αυτό αποτελούν εργαλεία αυτοαξιολόγησης και προόδου.

  ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΟΦΕΛΗ Τελικά η δημόσια υγεία κερδίζει από την λειτουργία των ‘φιλικών προς τα βρέφη’ νοσοκομείων; Τα επιδημιολογικά δεδομένα μιλούν από μόνα τους:

  · Οι γυναίκες που δεν θήλασαν έχουν ως και 3% περισσότερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού πριν την εμμηνόπαυση.

  · Επίσης έχουν 1% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών.

  · Νεογνά που δεν έλαβαν καθόλου μητρικό γάλα έχουν 7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης νεκρωτικής εντεροκολίτιδας, 2 φορές οξείας μέσης ωτίτιδας και συνδρόμου αιφνιδίου βρεφικού θανάτου.

  · Παιδιά που δεν θήλασαν ποτέ έχουν αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, άσθματος, λευχαιμίας και χρόνιων φλεγμονών του εντέρου. Από οικονομικής πλευράς η αύξηση του ποσοστού μητρικού θηλασμού μπορεί να μειώσει την συχνότητα πολλών ασθενειών και επακόλουθα το κόστος για τα δημόσια συστήματα υγείας των χωρών. Επίσης, σε επίπεδο οικογένειας, η εφαρμογή του μητρικού θηλασμού μπορεί να μειώσει τα έξοδα από την αγορά ξένου γάλακτος κατά 1500$ το πρώτο έτος ζωής, όπως αναδείχθηκε σε έρευνα στις ΗΠΑ την προηγούμενη δεκαετία.Από περιβαλλοντικής πλευράς, το μητρικό γάλα, ως φυσική τροφή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν αποκλειστικό στοιχείο διατροφής το πρώτο έτος ζωής, δεν απαιτεί χρήση συσκευασιών, χαρτιού, καυσίμων, που μολύνουν το περιβάλλον, για την παρασκευή και μεταφορά του, σε αντίθεση με το ξένο γάλα.

  ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΦΙΛΙΚΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΡΕΦΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Από το 1991 περισσότερα από 20000 νοσηλευτικά ιδρύματα σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν ανακηρυχθεί φιλικά προς τα βρέφη (baby friendly hospitals) και έχουν ως προτεραιότητα τα ΄10 βήματα του μητρικού θηλασμού’. Στην Ελλάδα από την δεκαετία του 1980, που συστήθηκε η Ελληνική Επιτροπή Θηλασμού, η πρωτοβουλία για την δημιουργία των baby friendly hospitals ξεκίνησε στο νοσοκομείο ‘Έλενα Βενιζέλου’, που από νωρίς διέθετε οργανωμένη τράπεζα μητρικού γάλακτος, τμήμα φυσιολογικών νεογνών και επιτροπή προώθησης μητρικού θηλασμού. Στην συνέχεια, στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ‘Αττικόν’, από την αρχή της λειτουργίας του, εφαρμόστηκαν τα 10 βήματα για τον επιτυχή μητρικό θηλασμό και πλέον είναι το δεύτερο baby friendly νοσοκομείο στην Ελλάδα, όπου εργάζονται πιστοποιημένοι σύμβουλοι γαλουχίας και διοργανώνονται κάθε χρόνο ενημερωτικά σεμινάρια μητρικού θηλασμού για επαγγελματίες υγείας και γονείς. Στόχος της προσπάθειας αυτής είναι η προσφορά γνώσης και η υποστήριξη της νέας μητέρας και του ζευγαριού, ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να θηλάσει επιτυχώς το μωρό της. ‘Όπως φαίνεται τα θεμέλια για μία υγιή και ισορροπημένη ζωή ξεκινούν από τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό. Οι επαγγελματίες υγείας που επωμίζονται το βάρος της περιγεννητικής φροντίδας και της παρακολούθησης μητέρας-παιδιού την πρώτη περίοδο μετά τον τοκετό οφείλουν να πιστέψουν στα 10 βήματα για τον επιτυχή μητρικό θηλασμό και να τα μεταδώσουν στους επόμενους. Ανταμοιβή θα είναι το χαμόγελο της μητέρας, το ήρεμο, ευτυχισμένο και υγιές μωρό.

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΠΩΣ ΘΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΤΡΩΝΕ ΠΡΩΙΝΟ

  

• Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΘΛΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

  Πριν ασχοληθεί ένα παιδί με τον αθλητισμό θα πρέπει να έχει κατακτήσει ώριμες κινητικές δεξιότητες, να μπορεί να παρακολουθεί την τροχιά ενός σώματος και να το πιάνει, να μπορεί να στέκεται στο ένα πόδι και η μέση ηλικία περίπου που τα καταφέρνει αυτά είναι γύρω στα 4-5 έτη.       

  Ο αθλητισμός είναι απαραίτητος για την σωστή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, γιατί βελτιώνεται το αίσθημα της σιγουριάς και της αυτοεκτίμησης. Ωστόσο, όπως κάθε νέα δραστηριότητα για το παιδί, ο γονέας οφείλει να αναρωτηθεί  αν είναι όντως ικανό να την ξεκινήσει, να καταλάβει το νόημα της συμμετοχής σε μια ομάδα, να συνεργαστεί δηλαδή για απελευθερώσει τις σωματικές του ικανότητές, να μπορέσει να εξωτερικεύσει τα θετικά συναισθήματα και να μειώσει έτσι το άγχος.        

  Στην Ελλάδα, δυστυχώς, το σχολείο δεν αφιερώνει αρκετό χρόνο για γυμναστική – κατά μέσο όρο 2 ώρες εβδομαδιαίως – και είναι στο χέρι των γονέων να αποφασίσουν αν θα κάνει μια εξωσχολική αθλητική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικά στην Αμερική το 75% των παιδιών σχολικής ηλικίας ασχολούνται με ένα τουλάχιστον άθλημα.

  Η άθληση στην παιδική ηλικία χωρίζεται σε κάποιες μορφές:

  Αερόβια άσκηση μέτριας ισχύος: όπως το γρήγορο περπάτημα, η πεζοπορία, η ποδηλασία, το πατίνι.

  Αερόβια άσκηση υψηλής ισχύος: όπως τρέξιμο, κυνηγητό, σχοινάκι, πολεμικές τέχνες, ποδόσφαιρο και κολύμβηση. Αυτές οι ασκήσεις προσφέρουν καλή υγεία στο μυοσκελετικό και στο καρδιοαναπνευστικό σύστημα.

  Ασκήσεις μυϊκής τόνωσης: όπως οι ασκήσεις αντίστασης που χρησιμοποιούν το βάρος του σώματος, το σκαρφάλωμα, οι κοιλιακές και ραχιαίες κάμψεις, το μονόζυγο και η γυμναστική. 

  Ασκήσεις ενδυνάμωσης των οστών: αυτές ασκούν πίεση πάνω στο οστό κυρίως με τινάγματα, σχοινάκι, άλματα ή αθλήματα όπως το βόλεϊ, το μπάσκετ, το τένις. Εκεί θα πρέπει να δίνεται και ιδιαίτερη προσοχή στους τραυματισμούς, γιατί τα οστά αυξάνονται κατά μήκος στους αυξητικούς χόνδρους.

  Τι οφέλη στην υγεία του παιδιού έχει η άθληση;       

  Στο επίπεδο των σκελετικών μυών βοηθάει στην ανάπτυξη του μυοσκελετικού ιστού. Τα κύτταρα αερίζονται καλύτερα, καταναλώνουν με πιο ευχερή τρόπο την ενέργεια και υπερτρέφονται. Όλο αυτό μεταφράζεται σε καλύτερη και πιο συμμετρική ανάπτυξη μυών και οστών.       

  Καρδιαγγειακή αντοχή & υγεία: Ωφελείται  η καρδιά, γιατί δεν υπάρχουν μεγάλες αντιστάσεις. Με το περπάτημα και την γυμναστική έχουμε μακροπρόθεσμα μια χαλάρωση των αρτηριακών αντιστάσεων, έτσι η καρδία δεν ασκεί το αίμα υπό μεγαλύτερη πίεση, βελτιώνοντας την κράση των αγγείων και των σπλάχνων. Ωφελούνται όλα τα αγγεία, κυρίως η αορτή και οι καρωτίδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η υγεία των αγγείων αυτών κερδίζεται ήδη από την παιδική ηλικία, δηλαδή τα παιδιά που αθλούνται έχουν υγιές το έσω και μέσο τοίχωμα των καρωτίδων, δεν δημιουργείται εύκολα αυτό που λέμε αθηρωματική πλάκα.       

  Η κολύμβηση είναι μια πολύ καλή γυμναστική γιατί το παιδάκι δαπανά υψηλή ενέργεια, βελτιώνεται όλο το καρδιοαναπνευστικό σύστημα, βοηθάει ακόμα και στην αντιμετώπιση των απνοιών στον ύπνο, στις αλλεργίες, τονώνει την αυτοεκτίμηση, μειώνει το άγχος και την αρτηριακή πίεση.        

  Η άθληση βοηθάει στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου: το παιδί μπαίνει σε μια ομάδα και δημιουργεί στόχους, ακολουθεί στρατηγικές. Αυτό δημιουργεί στον εγκέφαλο μια πορεία οργάνωσης των προτύπων των κινητικών δεξιοτήτων, που από ανώριμες στην πρώιμη προσχολική και σχολική ηλικία γίνονται πιο βελτιωμένες και ανθεκτικές στα επόμενα χρόνια.       

  Η άσκηση φέρνει και πολλαπλά οφέλη στον μεταβολισμό: οι υδατάνθρακες και τα λιπαρά οξέα της διατροφής καίγονται ευχερέστερα, έχουμε μειωμένη συγκέντρωση λιπώδους ιστού στην κοιλιακή χώρα και μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης στο μέλλον σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.       

  Βέβαια μια σωστή άθληση αντιστοιχίζεται και με μια σωστή διατροφή. Στο παιδί  πρέπει να προσφέρεται μεσογειακή διατροφή, δηλαδή τουλάχιστον 3 φρούτα την ημέρα, μέτρια ποσότητα κρέατος  (3 φορές την εβδομάδα), όσπρια, λαχανικά και ρίζες/καρποί, μειωμένα κορεσμένα ζωικά λιπαρά όπως το βούτυρο και περιορισμένο ελαιόλαδο.

  Τι χρειάζεται να ελέγξει ένας γονιός πριν ασχοληθεί με τον αθλητισμό το παιδί του; Πρώτα ξεκινάμε με την άθληση που συμπληρώνει το παιχνίδι κι όχι αμέσως με ένα άθλημα, χωρίς να προηγηθεί συνεννόηση με ειδικό προπονητή. Γι’ αυτό και το σχολείο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, γιατί το παιδί στο διάλλειμα με το παιχνίδι και προσθέτοντας σιγά-σιγά μια αθλητική δυνατότητα εντός του διαλλείματος ή και με τη γυμναστική αργότερα, το προδιαθέτει να αγαπήσει και να συνεχίσει το άθλημα.

  Έλεγχος στο γιατρό. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επισταμένη εξέταση από τον παιδίατρο και αν το υποψήφιο παιδί φέρει γνωστό πρόβλημα καρδιάς (φύσημα, αρρυθμία, συγγενή καρδιοπάθεια) ή από το ιστορικό προκύπτει αιφνίδιος θάνατος γονέα ή συγγενή πρώτου βαθμού να παραπέμπεται σε καρδιολόγο για να κάνει τις απαιτούμενες συμπληρωματικές εξετάσεις ή και από άλλες ειδικότητες ιατρών (π.χ. ορθοπεδικό-οφθαλμίατρο). Βέβαια, ποτέ δεν είναι σίγουρο ότι το παιδί θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις. Οι γονείς θα πρέπει να είναι πεπεισμένοι ότι η άθληση ωφελεί όντως το παιδί τους και οφείλουν να το ενθαρρύνουν να την συνεχίσει. Σωστός χρόνος άθλησης για το παιδί είναι τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα και τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα συμπληρωματικά του προγράμματος του σχολείου.

  
  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΒΑΡΗΚΟΙΑΣ

  

  Η απώλεια της αίσθησης της ακοής σε μικρή ηλικία αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην ομαλή ανάπτυξη του λόγου, της ομιλίας και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων του παιδιού. Η αντίληψη αλλά και η παραγωγή της ομιλίας στα μικρά παιδιά εξαρτάται από έναν λεπτό μηχανισμό επεξεργασίας του ακουστικού ερεθίσματος που ξεκινάει από το αντιληπτικό όργανο του αυτιού και καταλήγει στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Στους ενήλικες, ενώ η βαρηκοΐα και η κώφωση προκαλούν άγχος και απομόνωση, στα μικρά παιδιά η ενωρίς απώλεια της ακοής προξενεί σοβαρές διαταραχές στην ανάπτυξη του λόγου και της επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.

  Με τον όρο απώλεια ακοής εννοείται η αδυναμία του ακουστικού μηχανισμού να μεταφέρει τους ήχους του περιβάλλοντος στα ανώτερα κέντρα του εγκεφάλου. Το κωφό άτομο αδυνατεί να αντιληφθεί την λεκτική επικοινωνία, δεν την μιμείται, με συνέπεια να μην μπορεί να ελέγχει και να κατευθύνει την ομιλία.

  Τα αίτια της κώφωσης διακρίνονται σύμφωνα με την χρονική στιγμή εμφάνισής τους σε προγεννητικά και επίκτητα και ανάλογα με την ανατομική θέση της βλάβης σε κώφωση αγωγιμότητας ή νευροαισθητηριακή, με την τελευταία να έχει βαρύτερη πρόγνωση. 

  

  Η αγώγιμη απώλεια ακοής οφείλεται σε προβλήματα του εξωτερικού ή του μέσου ωτός, που εμποδίζουν την μετάδοση του ήχου από το πτερύγιο στο όργανο της ακοής στο εσωτερικό αυτί, όπως η οξεία μέση ωτίτιδα, η διάτρηση τυμπάνου και η ατρησία του έξω ακουστικού πόρου, καταστάσεις που είναι αναστρέψιμες. Η νευροαισθητήρια κώφωση οφείλεται σε βλάβη του ακουστικού νεύρου, μόνιμη, που προκλήθηκε κατά την διάρκεια της κύησης από λοιμώδεις παράγοντες (π.χ. ιούς της ερυθράς, κυτταρομεγαλοϊό), από γενετικές ατέλειες ή από τις συνέπειες ενός πρόωρου τοκετού. Οφείλεται επίσης και σε επίκτητους παράγοντες όπως ωτοτοξικά φάρμακα, λοιμώξεις (π.χ. μηνιγγίτιδα) ή σε σοβαρούς τραυματισμούς. Σε πολλές περιπτώσεις η αιτία παραμένει αδιευκρίνιστη.       

  Κάθε χρόνο γεννιούνται στην Ελλάδα περίπου 100 μωρά με σοβαρά προβλήματα ακοής. Από διεθνείς στατιστικές μελέτες προκύπτει ότι σε κάθε χίλιες γεννήσεις διαπιστώνεται νευροαισθητήρια βαρηκοΐα σε 2-3 νεογνά. Κατά μέσο όρο η μέση ηλικία διάγνωσης της σοβαρής αμφίπλευρης βαρηκοΐας είναι στο 2^ο-3^ο  έτος ζωής, δηλαδή με μεγάλη καθυστέρηση, ενώ πολλά παιδιά παραμένουν δίχως διάγνωση μέχρι και την ηλικία των 5 ετών, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο στην εξοικείωση του παιδιού με το περιβάλλον του αλλά και στην ανάπτυξη των γλωσσικών και νοητικών του δεξιοτήτων.       

  Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί απώλειας ακοής, από ελαφρά μέχρι πολύ σοβαρή. Ο βαθμός απώλειας ακοής σχετίζεται με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ανάπτυξη του παιδιού. Ο βαθμός απώλειας της ακοής μετριέται σε decibel (dB). Στην ελαφρά απώλεια ακοής (20-50dB) το παιδί δυσκολεύεται να ακούει όταν παίζει με άλλα παιδιά ή σε οικογενειακή συζήτηση, αν και συχνά περνά απαρατήρητη. Στην μέτρια απώλεια της ακοής (50-70dB) το παιδί δυσκολεύεται στην κατανόηση της ομιλίας, ειδικά εάν υπάρχει και θόρυβος στο περιβάλλον και συνιστάται η τοποθέτηση ακουστικού από μικρή ηλικία, ειδάλλως επηρεάζεται δυσμενώς η λεκτική επικοινωνία. Σε σοβαρή απώλεια ακοής (70-90dB) το μωρό δεν μπορεί να ακούσει μια φυσιολογική συνομιλία και δεν θα μάθει να μιλά μόνο του, θα χρειασθεί δε ακουστικά βαρηκοΐας και βοήθεια από λογοθεραπευτή για να αναπτυχθεί η ομιλία και η γλώσσα του. Στην πολύ σοβαρή απώλεια της ακοής (>90dB) το παιδί δεν ακούει το σύνολο των ήχων του περιβάλλοντος και χρήζει τοποθέτησης κοχλιακού εμφυτεύματος και βοήθειας από λογοθεραπευτή για την λεκτική επικοινωνία.     

  Ο ρόλος του παιδιάτρου παραμένει καθοριστικός, αφού σε ένα μεγάλο βαθμό η βαρηκοΐα εγκαθίσταται τα πρώτα δύο χρόνια ζωής. Σημαντική βοήθεια σε αυτή την κατεύθυνση είναι η αναζήτηση παραγόντων κινδύνου στο παιδί και στην οικογένεια, καθώς και μία επιμελής παρακολούθηση των σημαντικών σταδίων της ανάπτυξης και της ομιλίας.        

  Ο έλεγχος της ακοής επιβάλλεται να γίνεται ήδη από τις πρώτες ημέρες ζωής του νεογνού στο μαιευτήριο, από ΩΡΛ ιατρό, με την μορφή screening test , δηλαδή με μία δωρεάν, απλή και αντικειμενική εξέταση, η οποία εντοπίζει στον πληθυσμό των νεογέννητων τα άτομα εκείνα που πάσχουν από κάποια μορφή βαρηκοΐας. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί δύο τεχνικές αντικειμενικού ελέγχου της ακοής στα νεογνά και στα βρέφη, οι ωτακουστικές εκπομπές (ΩΑΕ) και τα προκλητά ακουστικά δυναμικά, μέθοδοι οι οποίες δεν απαιτούν την συνεργασία του μωρού, είναι ανώδυνες και διαρκούν λίγα λεπτά. Ο πρωταρχικός αυτός ακοολογικός έλεγχος προσδιορίζει τον βαθμό και τον τύπο της βαρηκοΐας. Έτσι σε περίπτωση προβλήματος ακοής, η οριστική διάγνωση θα πρέπει να τίθεται έως τον 3^ο μήνα ζωής και η θεραπευτική παρέμβαση έως τον 6^ο μήνα.         

  Η πρώιμη ανίχνευση και η διάγνωση της βαρηκοίας στα παιδιά είναι το πρώτο και σημαντικό βήμα για την έγκαιρη αντιμετώπισή της. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται είναι η τοποθέτηση ηλεκτρονικών ακουστικών, αλλά και η βοήθεια με επικοινωνιακές στρατηγικές και λογοθεραπεία. Όταν αποτυγχάνει αυτή η παρέμβαση, τότε έπεται η τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος στο εσωτερικό αυτί, το οποίο διεγείρει ηλεκτρικά το ακουστικό νεύρο και η τεχνική συμπληρώνεται με την υποστήριξη από ομάδα λογοθεραπευτή, παιδαγωγού ειδικής αγωγής και ψυχολόγου. Η συμβολή της οικογένειας σε αυτή την πορεία είναι ιδιαίτερα σημαντική.   

  Το πρόγραμμα Πρώιμης Ανίχνευσης, Διάγνωσης και Πρώιμης Παρέμβασης της παιδικής βαρηκοίας δημιουργήθηκε το 2008 με την συνεργασία πανεπιστημιακών παιδιατρικών και ΩΡΛ κλινικών και στόχος του είναι να προσφέρει στα νεογέννητα Ελληνόπουλα μια ασφαλή, δωρεάν και αποτελεσματική μέθοδο ελέγχου της νόσου ήδη από το μαιευτήριο.
  

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ‘ΨΗΦΙΑΚΑ’ – ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ‘ΧΡΟΝΟΥ ΟΘΟΝΗΣ’ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

  

  Η καθημερινότητα των ενηλίκων αλλά και των παιδιών έχει κατακλυστεί πλέον τα τελευταία χρόνια από ‘έξυπνες’ συσκευές, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τηλεόραση, που απασχολούν μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους, εις βάρος της δημιουργικής ψυχαγωγίας, του παιχνιδιού και της άθλησης. Η υπερβολική ενασχόληση με την ‘οθόνη’ επιδρά σε διάφορες πτυχές της φυσιολογικής ψυχοσωματικής υγείας των νεώτερων μελών του πληθυσμού, όπως το περιττό σωματικό βάρος, την συναισθηματική ταλάντευση, την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, τον διαταραγμένο ύπνο και τις μαθησιακές δυσκολίες.   

  Με τον ορισμό ‘χρόνος οθόνης’ εννοείται το χρονικό διάστημα που αφιερώνεται για δραστηριότητες μπροστά από μια οθόνη, όπως η τηλεθέαση, η εργασία στον υπολογιστή, τα βιντεοπαιχνίδια.  Ο ‘χρόνος οθόνης’ είναι μία καθιστική δραστηριότητα, που σημαίνει ότι το άτομο είναι σωματικά αδρανές και χρησιμοποιεί πολύ λίγη ενέργεια.       

  Η καταπολέμηση του φαινομένου του ‘χρόνου οθόνης’ στους ενήλικες είναι δύσκολη υπόθεση μιας και η καθημερινή ενασχόληση με την οθόνη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εργασίας τους. Το ίδιο δύσκολη είναι και η προσπάθεια αντιμετώπισης της συνήθειας αυτής στα παιδιά και στους εφήβους, αφού η οθόνη σε αυτές τις ηλικίες είναι εθιστική. Αυτό μπορεί να ακούγεται ακραίο, αλλά από το 2013, η “Διαταραχή χρήσης του Διαδικτύου” (IUD) προστέθηκε στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Διαταραχών Ψυχικής Υγείας, που δημοσιεύθηκε από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία. Η έρευνα απόδειξε όχι μόνο ότι ο χρόνος της οθόνης μπορεί να γίνει μια κανονική συνήθεια που έχει τη δυνατότητα να διαταράξει την καθημερινή ζωή, αλλά και ότι υπάρχουν νευρολογικά στοιχεία που τεκμηριώνουν αυτόν τον ισχυρισμό. Όπως και στις άλλες εξαρτήσεις, ο ‘χρόνος οθόνης’ δημιουργεί αξιοσημείωτες αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου – κυρίως στην απελευθέρωση της ντοπαμίνης. Αυτός ο νευροδιαβιβαστής παίζει ρόλο και στον εθισμό από ζάχαρη.  Η δράση της ντοπαμίνης στον αναπτυσσόμενο παιδικό εγκέφαλο ακόμη διερευνάται. Τα αποτελέσματα της επίδρασης της οθόνης είναι γνωστά από καιρό και η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) εκτιμά ότι το μέσο παιδί ξοδεύει έως και συνολικά επτά ώρες την ημέρα κοιτάζοντας μια οθόνη, είτε πρόκειται για video game, υπολογιστή, κινητό τηλέφωνο ή τηλεόραση. Έχει αποδειχθεί ότι η γρήγορη εναλλαγή των εικόνων προκαλεί μειωμένη συγκέντρωση και προσοχή κατά την διάρκεια της διδασκαλίας, ενώ ορισμένες σκηνές κινουμένων σχεδίων έχουν ενοχοποιηθεί για έκλυση επιληπτικών κρίσεων σε παιδιά στην Ιαπωνία.     

  Φαίνεται ότι τώρα περισσότερο από ποτέ, τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο στις οθόνες όλων των ειδών από πολύ μικρή ηλικία. Οι λόγοι, που οι ίδιοι οι γονείς εξηγούν, έχουν να κάνουν με την ευκολία χρήσης των μέσων αυτών από τα παιδιά, της αποδέσμευσής τους για τις λοιπές ασχολίες, της θεώρησης ότι τα μέσα αυτά είναι παιδαγωγικά και βοηθούν το παιδί να συγκεντρωθεί. Με τον καιρό, όμως, η συνήθεια αυτή αντί για ψυχαγωγική και εκπαιδευτική γίνεται καταχρηστική.        

  Είναι, συνεπώς, εξαιρετικά σημαντική η οριοθέτηση στην χρήση των ηλεκτρονικών μέσων. 1. Με βάση τις συστάσεις της AAP ο χρόνος που θα πρέπει να επιτρέπει ο γονιός για δραστηριότητα μπροστά από οθόνη υπό οποιαδήποτε μορφή είναι έως και 2 ώρες καθημερινά για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους, ενώ για τα προνήπια έως και 30 λεπτά το πολύ.

  2. Θα πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτηση τηλεόρασης ή pc στο υπνοδωμάτιο των παιδιών, ενώ αποφασίζεται οι υπόλοιπες συσκευές να φορτίζονται όλες μαζί σε ξεχωριστό δωμάτιο το βράδυ. 3. Σωστή διαχείριση του ελεύθερου χρόνου με δημιουργική ενασχόληση, παιχνίδι και φυσική δραστηριότητα.

  4.  Αποφυγή έκθεσης κατά  την διάρκεια των γευμάτων ή πριν τον ύπνο.

  5. Οι γονείς μαζί με τα παιδιά τους μπορούν να παρακολουθούν από κοινού εκπαιδευτικά-ψυχαγωγικά προγράμματα και να τα σχολιάζουν κριτικά.

  6.  Οι ίδιοι οι γονείς να δώσουν το καλό παράδειγμα μειώνοντας την έκθεσή τους σε οθόνη στις 2 ώρες καθημερινά.

  7. Το ‘σερφάρισμα’ στο διαδίκτυο πρέπει να ελέγχεται διακριτικά από τους γονείς ως προς το περιεχόμενο και τον χρόνο που αφιερώνεται.

  8. Όσον αφορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι γονείς καλούνται και οι ίδιοι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να επιτρέψουν στον έφηβο να τα χρησιμοποιεί με μέτρο.    

  Το πώς θα διαχειριστεί ο γονέας την χρήση αυτών των μέσων εξαρτάται από την γνώση των επιπτώσεων της υπέρμετρης χρήσης τους από τα παιδιά και τον ίδιο και το αν θα εκμεταλλευτεί τα θετικά ή τα αρνητικά τους στοιχεία.

  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Strasburger VC, Jordan, AB, Donnerstein E. Health Effects of Media on Children and Adolescents. Pediatrics. 2010;125(4):756-767.

  2. ‘Κανόνες για την Έκθεση των Παιδιών στην “Οθόνη” ‘, ΕΥΖΗΝ, Εθνική Δράση Υγείας για την Ζωή των Νέων, 2013
  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

  ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΥΠΟΒΙΤΑΜINΩΣΗ D: ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

  

  Η βιταμίνη D ή χοληκαλσιφερόλη είναι μια λιποδιαλυτή ουσία, η οποία παράγεται στην επιδερμίδα του ανθρώπου από την πρόδρομη μορφή της (προβιταμίνη D) από την δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ηλιακού φωτός (στα μήκη κύματος 295-315nm UVB). Θεωρείται πως είναι ορμόνη και όχι βιταμίνη με τον αυστηρό χημικό όρο, διότι σε αντίθεση με τις άλλες βιταμίνες, που λαμβάνονται εξωγενώς και επομένως θεωρούνται απαραίτητες, αυτή συντίθεται από τον ίδιο τον οργανισμό. Η κατεξοχήν δράση της αφορά στην προστασία των οστών μέσω της ευόδωσης της απορρόφησης του ασβεστίου και της ρύθμισης απέκκρισης του φωσφόρου. Συμμετέχει σε πολυάριθμες άλλες βιολογικές λειτουργίες, ενώ ο ρόλος της φαίνεται πως εμπλέκεται και σε νόσους του αναπνευστικού, στην διαδικασία της γήρανσης, της αναπαραγωγής και στον καρκίνο.    

  Η έλλειψη ή η ανεπάρκειά της προκαλεί την γνωστή ραχίτιδα στα παιδιά και την οστεοπενία στις μεγαλύτερες ηλικίες. Η ραχίτιδα και η οστεοπενία είναι νόσοι που αφορούν την παθολογική επιμετάλλωση των οστών και των χόνδρων. Τα μετρήσιμα επίπεδα της βιταμίνης D στον ορό του αίματος αντικατοπτρίζουν την παραγωγή της από τον ίδιο τον οργανισμό και την πρόσληψή της μέσω της τροφής.   

  Στην διατροφή η βιταμίνη D απαντά ως βιταμίνη D₃ στις τροφές ζωικής προέλευσης: λιπαρά ψάρια_, συκώτι, κρόκος αυγού, μαργαρίνη και σε λίγες φυτικές τροφές ως βιταμίνη D₂ (εργοκαλσιφερόλη).     

  Η σύνθεσή της στο σώμα επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, μερικοί από τους οποίους είναι: το χρώμα του δέρματος, η διάρκεια έκθεσης στο ηλιακό φως, η εποχή, το γεωγραφικό πλάτος, η χρήση αντιηλιακών και ο ρουχισμός.      

  Η ραχίτιδα και η οστεοπενία γενικότερα σε ειδικούς πληθυσμούς (παιδιά, έφηβοι και ενήλικες) αποτελεί ένα σύγχρονο ζήτημα της δημόσια υγείας τις τελευταίες 4-5 δεκαετίες σε διάφορες χώρες του κόσμου και στην Ελλάδα. Από την πλευρά των φυσικών παραγόντων, η ζωή και η εργασία στα αστικά κέντρα, με την μειωμένη έκθεση στο φυσικό ηλιακό φως, συμβάλλει στο μεγαλύτερο βαθμό στο φαινόμενο της υποβιταμίνωσης D. Η ευρεία χρήση των αντιηλιακών και η κάλυψη του σώματος με ρούχα, ειδικά τους θερινούς μήνες, βάσει οδηγιών του Π.Ο.Υ. για την πρόληψη του μελανώματος, αφενός ωφελούν στην προστασία του δέρματος από την συχνότερη γι’ αυτό μορφή καρκίνου, αφετέρου δημιουργεί εμπόδιο στην μετατροπή της προβιταμίνης στην ενεργό μορφή της. Η υποβιταμίνωση D είναι σπάνια στις περιοχές κοντά τον Ισημερινό και σε πληθυσμούς που τρέφονται με λιπαρά ψάρια (π.χ. Εσκιμώοι). Η ραχίτιδα δυστυχώς σήμερα δεν έχει εξαλειφθεί, λόγω της άδικης κατανομής του παγκόσμιου πλούτου και των πόρων γενικά. Το φαινόμενο της οστεοπενίας επίσης εντείνεται σε μεγαλύτερο βαθμό, λόγω της αύξησης του γηράσκοντος πληθυσμού.    

  Η σχετιζόμενη με την διατροφή ραχίτιδα παρουσιάζει δύο αιχμές, μια κατά την βρεφική ηλικία και μια στην εφηβεία. Στα μωρά οι διαθέσιμες αποθήκες βιταμίνης D διατηρούνται έως τον 3^ο-4^ο μήνα ζωής και εφόσον η μητέρα-έγκυος είχε σωστή διατροφή και λάμβανε συμπλήρωμα κατά την διάρκεια της κύησης. Οι ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη D κυμαίνονται από 400 IU στα υγιή τελειόμηνα βρέφη, στα παιδιά και στους εφήβους ή έως και 2000 IU στις έγκυες/θηλάζουσες και στους ηλικιωμένους. Οι έγκυες γυναίκες αποτελούν ειδικό πληθυσμό, όπου η υποβιταμίνωση D έχει αρνητικό αντίκτυπο στο έμβρυο και μετέπειτα βρέφος. Γυναίκες που δεν λαμβάνουν πρόσθετη βιταμίνη D, τρέφονται ανεπαρκώς με τα παραπάνω τρόφιμα και παραμένουν πολλές ώρες στο σπίτι ή στην δουλειά παρουσιάζουν ένδεια στα αποθέματά της, με συνέπεια να παρέχεται ακόμη μικρότερη ποσότητα στο έμβρυο.     

  Η περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε βιταμίνη D συσχετίζεται με τα επίπεδά της στο σώμα της μητέρας, αν και γενικά θεωρείται πτωχό σε αυτή, αφού η θηλάζουσα γυναίκα έχει μεγάλες απαιτήσεις σε ασβέστιο.      

  Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά σε όλα τα αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη, αλλά και σε αυτά που τρέφονται τεχνητά να λαμβάνουν συμπλήρωμα βιταμίνης D σε δόση 400 IU ημερησίως, για όσο καιρό θηλάζουν ή έως ότου λαμβάνουν 1 λίτρο ξένου γάλακτος. Στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου τα διατροφικά συμπληρώματα (γάλατα, κρέμες, ροφήματα, επιδόρπια) είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη D.   

  Η οστεοπενία εντείνεται στους ενήλικες και στα άτομα της τρίτης ηλικίας όταν τρέφονται πλημμελώς, λαμβάνουν τροφές πτωχές σε ασβέστιο και βιταμίνη D και έχουν μειωμένη σωματική άσκηση. Αυτόματα κατάγματα, μυϊκή αδυναμία και διάχυτα οστικά άλγη είναι απότοκα αυτής της κατάστασης. Σχεδόν τα 2/3 των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D.     

  Η υποβιταμίνωση D επανέρχεται σήμερα στο προσκήνιο, διότι αφορά όλους τους πληθυσμούς του πλανήτη, ειδικά όπου υπάρχει υποσιτισμός, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ορίου επιβίωσης και της διαβίωσης στα μεγάλα αστικά κέντρα.

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΠΟΙΟ ΝΕΡΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ;

  

  Το νερό αποτελεί το αφθονότερο μόριο στο ανθρώπινο σώμα. Υπολογίζεται περίπου στο 60% του σωματικού βάρους. Το μεγαλύτερο ποσοστό βρίσκεται κλεισμένο μέσα στα κύτταρα. Το νερό εισέρχεται στον οργανισμό με τα υγρά και τις τροφές σε ποσότητα περίπου 2 λίτρων ημερησίως. Η καθημερινή κατανάλωση της απαιτούμενης ποσότητας νερού και υγρών είναι σημαντική στην διατήρηση της υγείας. Η πρόσληψη των υγρών θα πρέπει να υπερκαλύπτει τις απώλειες, ενώ οι ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες (βρέφη, νήπια και ηλικιωμένοι) είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην αφυδάτωση.       

  Στην φύση το νερό αναζωογονείται από τον αέναο κύκλο εξάτμισης – βροχής και φιλτράρεται από τα γήινα πετρώματα, αναβλύζοντας στις φυσικές πηγές μαλακό, οξυγονωμένο και γεμάτο ενέργεια. Το τρεχούμενο πηγαίο νερό, για λόγους δημόσιας υγείας, πρέπει να είναι ακίνδυνο από κάθε πλευρά, χωρίς παθογόνα μικρόβια και να μην περιέχει χημικούς ρύπους. Πολλά εκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη υποφέρουν από την έλλειψη ασφαλούς πόσιμου νερού.       

  Με βάση τα πρότυπα (standards) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), πόσιμο θεωρείται το νερό που είναι ελεύθερο από φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς ρύπους και μπορεί να καταναλώνεται χωρίς να κινδυνεύει η υγεία του συνόλου. Περιέχει άλατα σε περιορισμένη ποσότητα, όπως ασβέστιο και μαγνήσιο, που του προσδίδουν την κατάλληλη σκληρότητα, είναι άχρωμο, άοσμο, δροσερό και με ευχάριστη γεύση.      

  Η ανάγκη για ευρεία πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες πόσιμου νερού κατέστησε αναγκαία την διακίνηση και εμπορευματοποίησή του υπό την μορφή του εμφιαλωμένου νερού, ιδιαίτερα τα τελευταία 30 χρόνια. Πολλοί διεθνείς οργανισμοί διαχωρίζουν το εμφιαλωμένο νερό σε 3 κατηγορίες: επιτραπέζιο, φυσικό μεταλλικό και νερό πηγής. Στην ετικέτα τους δεν επιτρέπεται η αναγραφή άλλων ονομασιών όπως θεραπευτικό, ιαματικό, φυσικό νερό, μεταλλικό νερό, φυσικό μεταλλικό νερό πηγής ή η παραπλανητική ένδειξη ‘νερό για βρέφη’. Το τρεχούμενο νερό βρύσης, που καταναλώνει και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, αντλείται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, έχει μεταβλητή χημική σύσταση και ρέει συνεχώς σε ένα στεγανό σύστημα ύδρευσης. Υπόκειται σε συνεχείς ελέγχους ποιότητας και απολυμαίνεται. Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής ώθησε την ‘βιομηχανία νερού’ στην προώθηση προϊόντων βελτιστοποίησης των φυσικών και χημικών παραμέτρων του, όπως είναι τα οικιακά φίλτρα νερού, δίδοντας στην κατανάλωση του νερού ύδρευσης έναν χαρακτήρα πιο οικολογικό και ποιοτικά ελκυστικό.      

  Τα παιδιά καταναλώνουν περισσότερο νερό για το μέγεθός τους απ’ ότι οι ενήλικες. Η μεγαλύτερη ποσότητα προέρχεται από το οικιακό δίκτυο και η ποιότητά του ρυθμίζεται από τους τοπικούς οργανισμούς ύδρευσης με βάση τα standards του ΠΟΥ. Το πόσιμο τρεχούμενο νερό των ελληνικών πόλεων θεωρείται από τα πιο ασφαλή στην Ευρώπη, παρόλο που προβλήματα υπάρχουν στα μικρά επαρχιακά δίκτυα, που εξυπηρετούν λιγότερους από 1000 κατοίκους. Οι συνηθέστεροι παράγοντες νόσου από πόσιμο νερό είναι τα μικρόβια (κολοβακτηρίδια), τα νιτρικά άλατα, οι οργανικές ενώσεις ανθρώπινης προέλευσης, τα βαρέα μέταλλα (κάδμιο, μόλυβδος, αρσενικό, υδράργυρος). Το εμφιαλωμένο νερό γενικά είναι ακριβότερο και σε περιοχές που το νερό της ύδρευσης είναι ασφαλές δεν χρειάζεται να καταναλώνεται από παιδιά και ενήλικες. Το νερό που περιέχεται σε πλαστικά δοχεία (εκτός των PET) δεν θεωρείται ασφαλές και φέρει προϊόντα αποδόμησης του πλαστικού PVC (φθαλικές ενώσεις και βισφενόλη-Α), τα οποία συσσωρεύονται στο σωματικό λίπος και εμπλέκονται σε παθήσεις του ενδοκρινικού/αναπαραγωγικού συστήματος. Από οικολογικής άποψης η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού δημιουργεί αυξημένα πλαστικά απορρίμματα.       

  Η διάλυση της σκόνης γάλακτος για βρέφη ιδανικά γίνεται σε νερό με χαμηλή περιεκτικότητα μεταλλικών αλάτων (ασβέστιο<100mg/L, νάτριο<10mg/L) και χαμηλής σκληρότητας, διότι το ίδιο το γάλα είναι εμπλουτισμένο με μέταλλα και ιχνοστοιχεία, ώστε να μην διαταραχθεί το φορτίο του τελικού προϊόντος.       

  Για την ενημέρωση των πολιτών οι τοπικοί οργανισμοί ύδρευσης εκδίδουν σε μηνιαία βάση δελτία παρακολούθησης της ποιότητας του πόσιμου νερού. Οι γενικές οδηγίες πρόληψης της έκθεσης του νερού σε βλαπτικούς παράγοντες, ώστε να είναι ασφαλές για πόση από παιδιά και ενήλικες είναι οι εξής:

  1. Χρήση κρύου τρεχούμενου νερού για πόση και μαγείρεμα. Τα παθογόνα μικρόβια συσσωρεύονται ευκολότερα σε εστίες στάσιμου θερμού νερού (βραστήρες, λεκάνες, οικιακά φίλτρα).

  2. Πριν την πόση και χρήση νερού από το οικιακό δίκτυο, είναι προτιμότερο το άνοιγμα της βρύσης για 2 λεπτά, ώστε να απομακρυνθούν οι ρύποι από τις σωληνώσεις.

  3. Απαγορεύεται η χρήση νερού από πηγάδι.

  4. Τα οικιακά φίλτρα ενεργού άνθρακα διηθούν τοξικές ενώσεις και βελτιώνουν την οσμή/γεύση σε περιοχές με προβληματικό νερό δικτύου, χωρίς όμως να φιλτράρουν το φθόριο που είναι απαραίτητο για την προστασία από την τερηδόνα.

  5. Αποφυγή κατανάλωσης σε τουριστικούς προορισμούς προϊόντων πάγου από τοπικό νερό και τα κατεψυγμένα είδη θα πρέπει να ψήνονται επαρκώς, για την πρόληψη δηλητηρίασης από το μικρόβιο E. Coli (διάρροια του ταξιδιώτη).   

  ΠΗΓΕΣ:   1.’ Is Your Drinking Water Safe?’ HealthyChildren.org,  AAP, 2015

                   2. WHO: ‘Water safety and quality’

                   3. ΕΥΖΗΝ: ‘Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για Βρέφη, Παιδιά και Εφήβους’, 2014

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

  ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το παρόν άρθρο αποτελεί γνώμη του υπογράφοντος και δεν υποκαθιστά τις μεταβαλλόμενες και συγκεκριμένες οδηγίες του τοπικού οργανισμού υδρεύσεως.

• ΠΑΙΔΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: ‘ΣΤΑΘΜΟΙ – ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ’

  

  ‘Κανείς δεν μπορεί να είναι ιδιοκτησία κανενός’    

  Σήμερα δεν αμφισβητείται το εάν τα παιδιά έχουν δικαιώματα. Παρ’ όλα αυτά στο παρελθόν η πραγματικότητα ήταν διαφορετική, αφού στερούνταν τα θεμελιώδη δικαιώματα της ζωής τους. Αποτελούσαν περιουσιακό στοιχείο ή αντικείμενο συναλλαγής, η δε τύχη τους βρισκόταν στα χέρια του πατέρα ή κάποιου τοπικού άρχοντα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το περιεχόμενο των Δέκα Εντολών (…’τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, κ.ο.κ.). Στο παρελθόν η έννοια της παιδικής ηλικίας ήταν μεν υπαρκτή, αλλά η έλλειψη των βασικών δικαιωμάτων της οφειλόταν στην διαφορετική της σύλληψη.   

  Μία σημαντική ώθηση στην κατεύθυνση της κατανόησης της παιδικής ηλικίας εδόθη τον 18^ο αιώνα από τον Διαφωτισμό, όπου τα παιδιά δεν θεωρούνταν πλέον ως ‘μικροί, ατελείς ενήλικες’, αλλά ως πραγματικός σταθμός της ανθρώπινης ζωής.   

  Κατά την διάρκεια του 19^ου καθιερώθηκε η υποχρεωτική σχολική εκπαίδευση (πρωτοεφαρμόσθηκε στο Λιχτενστάιν το 1805). Ακόμη και στις δύο επαναστάσεις, την Αμερικανική το 1776 και την Γαλλική το 1789, ξεκίνησε παράλληλα με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να επιδεικνύεται ενδιαφέρον και για αυτή των παιδιών.  

  Κατά την Βιομηχανική Επανάσταση η φτώχεια και η παιδική εργασία καθιστούν την ανάγκη για περιφρούρηση των παιδικών δικαιωμάτων απαραίτητη. Τότε πολλές εταιρείες και κράτη απαγορεύουν την εκμετάλλευση των παιδιών σε βαριά χειρονακτική εργασία. Το 1899 δημιουργούνται στις ΗΠΑ τα πρώτα Δικαστήρια Ανηλίκων.   

  Το 1900 η Σουηδή συγγραφέας Έλεν Κέυ ονόμασε τον 20^ο αιώνα ως ‘αιώνα του παιδιού’. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο η αγγλίδα Eglantyne Jebb συνέταξε την πρώτη Χάρτα των Δικαιωμάτων του Παιδιού, που υιοθετήθηκε στις 24/09/1924 από την Γενική Συνέλευση της Κοινωνίας των Εθνών με το όνομα Διακήρυξη της Γενεύης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Περιείχε τα θεμελιώδη δικαιώματα, δεν ήταν όμως δεσμευτική και καταργήθηκε το 1946 με την διάλυση της Κοινωνίας των Εθνών.  

  Μετά τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα από πολυετείς προσπάθειες το 1959 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού, που είχε νομικό και τυπικό χαρακτήρα (όπως το δικαίωμα στο όνομα και στην δωρεάν σχολική εκπαίδευση).    

  Αργότερα το 1966 η Γενική Συνεδρίαση του ΟΗΕ προσθέτει επιπλέον λεπτομέρειες στην επίσημη Διακήρυξη (απαγόρευση των διακρίσεων, προστασία από την οικογένεια, την κοινωνία και το κράτος, το δικαίωμα στην εθνικότητα και στην προστασία από το διαζύγιο των γονέων).   

  Το 1979 ανακηρύχθηκε ως Διεθνές Έτος Παιδιού και αποτέλεσε αφορμή για μία συμφωνία που θα κατάληγε σε διεθνές δίκαιο.   

  Στις 20/11/1989, τριάντα χρόνια μετά την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε την Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού, που επικυρώθηκε από όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ πλην των ΗΠΑ, της Σομαλίας και του Νότιου Σουδάν.     

  Η Σύμβαση περιλαμβάνει τρεις μεγάλες κατηγορίες δικαιωμάτων:

  1. Προστασία από κάθε μορφής κακοποίηση, εκμετάλλευση, διάκριση, ρατσισμό
  2. Παροχές (εκπαίδευση, υγεία, πρόνοια, ψυχαγωγία)
  3. Συμμετοχή: έκφραση γνώμης, πληροφόρηση, ελεύθερο χρόνο-παιχνίδι   

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ
  ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΠΙΣΙΝΑ: Η ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΦΙΛΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

  

  Ο άνθρωπος γεννιέται στο υγρό στοιχειό, στην μήτρα, που είναι η κοιτίδα του και μέχρι πριν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες και εκατομμύρια χρόνια ζούσε αποκλειστικά σε αυτό. Είμαστε εφοδιασμένοι εξελικτικά με όργανα και μηχανισμούς που μας επιτρέπουν να επιβιώσουμε για αρκετή ώρα στο νερό (δέρμα, πνεύμονες, μύες, σκελετός). Ακόμη και τα ίδια μας τα κύτταρα περιέχουν 90% νερό και επιπλέουν μέσα σε υγρό που μοιάζει στην σύσταση και στις ιδιότητες στο θαλασσινό νερό. Αυτόν λοιπόν τον ενθουσιώδη δεσμό ανθρώπου και νερού έρχεται να μας υπενθυμίσει ξανά η επαφή, η κίνηση και το κολύμπι από μικρή ηλικία.        

  Σε μια χώρα που βρέχεται κατά τα δυο τρίτα της από νερό και έχει πάνω από 2000 νησιά, είναι απαραίτητο να γνωρίσουν τα παιδιά μας κολύμπι. Η ιδέα το να γράψουμε το μωρό ή το νήπιό μας στο κολυμβητήριο ήταν αλλόκοτη πριν από μερικά χρόνια. Τώρα πλέον η πλειονότητα των παιδιών έρχεται σε επαφή με το υγρό στοιχείο από πολύ μικρή ηλικία με τα οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης σε πισίνα. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προτείνει να ξεκινά η ελεγχόμενη ενασχόληση του παιδιού με το κολύμπι από την ηλικία των τεσσάρων ετών περίπου, υπό την εποπτεία του γονέα και την καθοδήγηση του ειδικού εκπαιδευτή.        

  Τα παιδιά που ζουν σε μεγάλες πόλεις, που έχουν εύκολη πρόσβαση στην θάλασσα, αλλά η καθημερινότητα δεν τους το επιτρέπει, δεν έχουν πολλές ευκαιρίες για εκτόνωση και ψυχαγωγική δραστηριότητα, το κολυμβητήριο τους προσφέρει διέξοδο για ενεργητικότητα, σωματική τριβή και ψυχολογική αποφόρτιση με τρόπο ευχάριστο και εποικοδομητικό. Όταν η κολύμβηση γίνεται με τρόπο ασφαλή και σωστό το παιδί μαθαίνει να αγαπά και να σέβεται το νερό, αθλείται, χτίζει το σώμα του, κατανοεί τα όρια των σωματικών των δυνατοτήτων. Με το κολύμπι δημιουργείται καλύτερος μυϊκός συντονισμός και το μυοσκελετικό δυναμώνει σε σύντομο διάστημα. Όλα τα συστήματα επωφελούνται από αυτή τη δραστηριότητα: η αναπνευστική και η καρδιακή λειτουργία ενισχύονται, οι ιστοί οξυγονώνονται επαρκέστερα. Το κολύμπι βοηθά ψυχολογικά τα παιδιά ώστε να δαμάσουν τους φόβους τους, να αποκτήσουν θάρρος και αυτοπεποίθηση και να γίνουν πιο ανεξάρτητα. Όπως όλα τα παιδιά που γυμνάζονται έτσι και τα παιδιά που κολυμπούν έχουν καλύτερο αμυντικό σύστημα, έτοιμο να αντιμετωπίσει τις μεταδοτικές ασθένειες.        

  Οι κανόνες ασφάλειας είναι περίπου οι ίδιες με αυτές που ισχύουν και στην θάλασσα, δηλαδή οπτική εποπτεία ενήλικα, χρονική απόσταση από τα γεύματα 2,5 – 3 ωρών, ρηχά νερά, με την διαφορά ότι στην πισίνα έχουμε επιπλέον τον παράγοντα χλώριο, που είναι ισχυρό ερεθιστικό για το αναπνευστικό και τα μάτια, την άνωση που είναι μεγαλύτερη στην θάλασσα και τις διαφορές θερμοκρασίας, ειδικά τους χειμερινούς μήνες. Στα παιδιά μικρής ηλικίας και σε αυτά που ασχολούνται αγωνιστικά πρέπει να επισημανθούν κάποιοι γενικοί κανόνες ασφάλειας κι υγιεινής. Μαγιό, σκουφάκι, πλαστικές παντόφλες που δεν γλιστρούν και μπουρνούζι για πριν και μετά τη βουτιά είναι απαραίτητα. Η κολύμβηση στην πισίνα ενδείκνυται για όλα τα παιδιά, εκτός αν υπάρχει γνωστό μολυσματικό δερματικό νόσημα π.χ η ιογενής μολυσματική τέρμινθος, οπότε επιστρέφουν μόλις θεραπευθεί. Άτομα ΑΜΕΑ, χρήζουν ειδικής μεταχείρισης και επίβλεψης σε ειδικό πρόγραμμα για να χαρούν και αυτά το υγρό στοιχείο.         

  Η προετοιμασία για την πισίνα ξεκινά ήδη από το σπίτι με μία καλή ψυχολογία του παιδιού, με οργανωμένη τσάντα αλλαγής ρούχων και μπουρνουζιού, το τελευταίο να φοριέται πριν και μετά την είσοδο στο νερό, να στεγνώνει καλά το παιδί στο σώμα και στα αυτιά, να ντύνεται καλά όταν κάνει κρύο. Η εξωτερική ωτίτιδα γνωστή και ως ‘νόσος των κολυμβητών’ είναι μια κατάσταση που έχει παρεξηγημένη συσχέτιση με την κολύμβηση. Κακές πρακτικές καθαρισμού του έξω ακουστικού πόρου, η παραμένουσα υγρασία μετά το μπάνιο και η γρήγορη μετάβαση σε χώρους διαφορετικών θερμοκρασιών, χωρίς προφύλαξη (σκουφάκι), ευθύνονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων για την εκδήλωση της φλεγμονής αυτής.         

  Παρόλο που το χλώριο είναι μία ερεθιστική ουσία για τους βρόχους, τα μάτια και το δέρμα, στην συγκέντρωση που βρίσκεται στο νερό της πισίνας εμποδίζει την εξάπλωση μικροβίων που ευθύνονται για μία σειρά ασθενειών, όπως της νόσου των λεγεωνάριων, των αναπνευστικών λοιμώξεων από ψευδομονάδα και αδενοϊούς, των γαστρεντερίτιδων και των ηπατίτιδων. Το χλώριο και οι χλωραμίνες – προϊόντα ένωσης του χλωρίου και της αμμωνίας των βιολογικών υγρών – είναι πτητικές ουσίες, που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα του κολυμβητηρίου, είναι εξαιρετικά ερεθιστικές και συνιστάται η χρήση γυαλιών, ενώ είναι αυτονόητος ο καλός αερισμός της εγκατάστασης, ειδικά τους χειμερινούς μήνες. Όσον αφορά στο άσθμα μελέτες έχουν δείξει ότι το κολύμπι κάνει καλό στα παιδιά και τους εφήβους με άσθμα που βρίσκεται σε σταθερή κατάσταση, καθώς ενισχύει την υγεία της καρδιάς και των πνευμόνων, βελτιώνει την ψυχική διάθεση, ενώ επιτρέπεται σε αυτά τα παιδιά να φθάσουν σε υψηλό επίπεδο συναγωνιστικότητας έως και πρωταθλητισμό.       

  Για να ξεκινήσει ένα παιδί την κολύμβηση σε πισίνα απαιτείται ετήσια γραπτή βεβαίωση υγείας από τον παιδίατρο ή τον παθολόγο (για άτομα ηλικίας άνω των 16 ετών), σε κάποιους συλλόγους και από δερματολόγο. Για παιδιά που ασχολούνται αγωνιστικά με την κολύμβηση είναι απαραίτητη και η τακτική (ετήσια) εξέταση και από καρδιολόγο, καθότι διάφορες σπάνιες καρδιοπάθειες εκδηλώνονται ήδη σε μικρή ηλικία (μυοκαρδιοπάθειες).        

  Αγαπητοί γονείς, επιλέξατε να στείλετε το παιδί σας να γυμνασθεί σε πισίνα. Πράξατε σωστά. Η κολύμβηση είναι ωφέλιμη για την ψυχική και την σωματική του υγεία και το ίδιο θα ανταμειφθεί μελλοντικά.

  Θωμάς Χ. Παπαλεξανδρης
  Παιδίατρος

• Η πρόληψη των παιδικών ιώσεων αρχίζει από το σπίτι

  

• ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

  

  Η πλειονότητα των παιδιών προσχολικής-σχολικής ηλικίας νοσούν περισσότερο από κρυολογήματα και κοινές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, απ’ ότι από άλλες μεταδοτικές ασθένειες. Τα πρώτα 2 χρόνια ζωής το σύνολο των παιδιών νοσούν από 8-10 φορές από το κοινό κρυολόγημα. Ιδιαίτερα αν το παιδί παρακολουθεί παιδικό σταθμό ή στην οικογένεια υπάρχει μεγαλύτερο παιδί τότε η πιθανότητα να νοσήσει είναι μεγαλύτερη. Τα περισσότερα κρυολογήματα υποχωρούν από μόνα τους, χωρίς να αφήνουν κατάλοιπα.

  
  ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΣΕΩΝ Το κρυολόγημα προκαλείται από ένα μεγάλο αριθμό ιών. Μεταδίδονται εύκολα στο περιβάλλον με ένα απλό φύσημα της μύτης ή με το βήχα και έμμεσα μέσω της χειραψίας κι έτσι ο κύκλος της μετάδοσης συνεχίζεται σε όλο τον πληθυσμό.

  
  ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΣΗΜΕΙΑ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑΤΟΣ    Η ίωση παρουσιάζεται με τα εξής συμπτώματα:

  ·  Ρινική καταρροή

  ·  Βήχας-φτάρνισμα

  ·  Χαμηλός πυρετός (38.3°-38.9° C) τις απογευματινές ώρες

  ·  Πονόλαιμος-δυσκαταποσία

  ·  Ανησυχία

  ·  Κακουχία     

  Εάν το παιδί έχει τα τυπικά συμπτώματα μίας ίωσης, χωρίς τις επιπλοκές της (υπερπυρεξία, πνευμονία, σπασμούς), αυτά συνήθως υποχωρούν σταδιακά έπειτα από 7-10 ημέρες, χωρίς παρέμβαση. Στα βρέφη και τα μικρά παιδιά τα συμπτώματα μπορεί να παραπλανήσουν και γρήγορα να αναπτυχθούν βρογχιολίτιδα, λαρυγγίτιδα ή πνευμονία.     

   
  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ  Θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα δεν υπάρχει. Τα αντιβιοτικά είναι χρήσιμα μόνο στις βακτηριακές λοιμώξεις. Τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται να πίνουν άφθονα υγρά και να ξεκουράζονται επαρκώς. Απαγορεύονται τα παραφάρμακα στις μικρές ηλικίες.

  
  ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΠΑΙΔΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ-ΣΧΟΛΕΙΟ  Η πρόληψη της μετάδοσης των ιώσεων στο σχολικό περιβάλλον επιτυγχάνεται με την επαγρύπνηση τόσο του προσωπικού όσο και των γονέων. Καθημερινά κατά την περίοδο των ιώσεων τα παιδιά πρέπει να θερμομετριούνται πριν το σχολείο και να ενημερώνουν οι γονείς όταν υπάρχει αδιαθεσία, εξάνθημα ή μολυσματική δερματίτιδα. Το προσωπικό του παιδικού σταθμού αποφασίζει ποια παιδιά με ήπια νόσο μπορούν να συνεχίσουν το πρόγραμμά τους, ώστε να μην διαταράσσεται η λειτουργία του ή η φροντίδα των υπολοίπων παιδιών. Οι γονείς ενημερώνονται όταν τα παιδιά εμφανίσουν ένα νέο σύμπτωμα (πυρετό, βήχα, εξάνθημα, αλλαγή συμπεριφοράς) και γρήγορα καλούνται να τα παραλάβουν.
  

  ΜΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

  ·  Κοινό κρυολόγημα

  ·  Ήπιος βήχας σε απύρετο παιδί

  ·  Επιπεφυκίτιδα με ή χωρίς οφθαλμία (ενημερώνεται ο παιδίατρος) και όταν είναι 2 ή πιο πολλά παιδιά τα αποκλείουμε

  ·  Δέκατα έως 37.8ᵒ C, με θερμομέτρηση κατά την διάρκεια του σχολικού ωραρίου

  ·  Δερματικό εξάνθημα χωρίς αλλαγή συμπεριφοράς ή πυρετό

  ·  Φθειρίαση (αναβολή αποκλεισμού ως το τέλος του ωραρίου για θεραπεία)

  ·  Οξυουρίαση (αναβολή αποκλεισμού ως το τέλος του ωραρίου για θεραπεία)

  ·  Μολυσματική Τέρμινθος (χρόνια ιογενής δερματοπάθεια)

  ·  Μυκητίαση στόματος

  ·  Χρόνιες λοιμώξεις από τους ιούς CMV, HIV, HBV

  ·  Ασυμπτωματικά παιδιά που νόσησαν πρόσφατα από εντερίτιδες
  

  ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ   Ο αποκλεισμός ενός παιδιού από το σχολείο προϋποθέτει την παρατήρηση της συμπεριφοράς του από τον παιδαγωγό. Όταν χρειάζεται μεγαλύτερη παροχή φροντίδας από το προσωπικό, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των άλλων παιδιών, θα πρέπει να επιταχύνεται. Μερικά αίτια αποκλεισμού:

  · Πυρετός >38.3ᵒ C (μασχάλη) έως και απύρετο για μία ημέρα μετά

  · Κακουχία, υπνηλία

  · Υδαρείς διαρροϊκές κενώσεις και ενημέρωση της κοινότητας εάν πρόκειται για εντεροτοξικά μικρόβια (E. Coli, σαλμονέλα, σιγκέλλα)

  ·  2 ή περισσότεροι έμετοι με συνεχές κοιλιακό άλγος

  ·  Εξάνθημα με πυρετό και αλλαγή συμπεριφοράς

  ·  Σταφυλοκοκκική δερματίτιδα

  ·  Στρεπτοκοκκική Αμυγδαλίτιδα έως μία ημέρα μετά την έναρξη της θεραπείας

  · Ανεμευλογιά έως την 6^η-7^η ημέρα του εξανθήματος, ερυθρά έως την 6^η ημέρα, κοκκύτης έως το πέρας της θεραπείας, ενδημική παρωτίτιδα έως και 5 ημέρες από την διόγκωση των παρωτίδων

  · Ιδιαίτερες προφυλάξεις και απομόνωση σε παιδιά με ιογενή ηπατίτιδα Α (υγειονομικό περιοχής)
  

  ΠΡΟΛΗΨΗ Η κατάλληλη ηλικία έναρξης του παιδικού σταθμού είναι τα 3 έτη, όταν το παιδί είναι ψυχοκινητικά ώριμο και το ανοσοποιητικό του σύστημα έτοιμο. Στους περισσότερους παιδικούς σταθμούς η εγγραφή απαιτεί γραπτή βεβαίωση ότι το παιδί είναι πλήρως εμβολιασμένο για την ηλικία του και δεν φέρει μολυσματικό-λοιμώδες νόσημα. Η προσωπική καθαριότητα και υγιεινή των χεριών είναι η κορωνίδα της προσπάθειας πρόληψης των ασθενειών στην κλειστή κοινότητα του σχολείου. Η χρήση καθαρού μαντηλιού για το φύσημα της μύτης, το χέρι μπροστά στο στόμα και την μύτη στον βήχα και η αντισηψία των χεριών με αλκοολούχο gel μπορεί να γίνει παράδειγμα μίμησης. Θα πρέπει να αποφεύγεται η πόση νερού κατευθείαν από την βρύση. Η παρέμβαση ξεκινά ήδη από το σπίτι με την καθημερινή μέτρηση της θερμοκρασίας και την παραμονή του παιδιού όταν νοσεί. Η εφαρμογή κατάλληλου ρουχισμού με λεπτές στρώσεις ενδυμάτων, που αφαιρούνται ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος, βοηθά ώστε το παιδί να μην κρυώνει, ούτε να ιδρώνει.     Από την πλευρά ενός οργανωμένου παιδικού σταθμού και σχολείου το προσωπικό θα πρέπει πάντα να φροντίζει να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, ο συχνός αερισμός των αιθουσών και η καθαριότητα του χώρου.

  
  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1.‘Managing infectious diseases in child care and schools: A quick reference guide’, American Academy of Pediatrics, 2009

  2. National Health and Safety Performance Standards: Guidelines for Early Care and Education Programs 3rd Edition, 2011

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• ΓΟΝΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΧΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

  

  Ο ερχομός μια νέας ζωής στο ζευγάρι είναι ό,τι πιο όμορφο του χαρίζει η φύση και μαζί με αυτή ένα μέλλον γεμάτο προσδοκίες, όνειρα, χαρές, λύπες, φωνές και κίνηση, που ξεκινούν ήδη από το εννεάμηνο ταξίδι στην μήτρα. Το νεογέννητο είναι το αποτέλεσμα ενός ταξιδιού εκατομμυρίων ετών, μέσα από εξελικτικά μονοπάτια που έφεραν τον άνθρωπο να είναι ένα από τα τελειότερα πλάσματα πάνω σε αυτόν τον πλανήτη. Θυμίζει στην αρχή απροστάτευτο και μικρό, αλλά μέσα στον εγκέφαλο και στο ίδιο το DNA του κλείνει απίστευτες δυνατότητες, αποτέλεσμα της μακραίωνης εξελικτικής του πορείας. Από τις πρώτες κιόλας μέρες της ύπαρξής του έχει ήδη ξεκινήσει την θαυμαστή πορεία της αναζήτησης του εξωτερικού κόσμου μέσω των αισθήσεων, της αντίληψης, της ευφυΐας και της ικανότητας επικοινωνίας. Η αγκαλιά της μητέρας και του πατέρα από τις πρώτες ώρες ζωής, με τον μητρικό θηλασμό και την περιποίηση και η μετέπειτα χειραφέτησή του θα το καταστήσει άτομο αυτόνομο και ικανό.    

  Μετά τον τοκετό αλλάζει ουσιαστικά η ζωή στο ζευγάρι και οι νέοι γονείς καλούνται να προσαρμοστούν στο νέο τους ρόλο. Το άγχος και η αγωνία εναλλάσσεται γρήγορα με τον ενθουσιασμό από τις αντιδράσεις που παρουσιάζει το βρέφος τις πρώτες εβδομάδες ως αποτέλεσμα του υγιούς δεσμού μητέρας-νεογνού μέσω του μητρικού θηλασμού, της στοργικής επαφής και της φροντίδας. Οι πρώτες στιγμές χαρακτηρίζονται από το πλήρες βιολογικό και σωματικό ξεχώρισμα μητέρας-μωρού και η ίδια είναι η μόνη εκπρόσωπός του στο περιβάλλον για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, κάτι που κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ήταν δεδομένο, μέσω του πλακούντα. Διαμορφώνεται έτσι ένα σύστημα επαφής, μία ‘δυάδα’, που μαζί με την παρουσία του πατέρα (‘τριάδα’) και των οικείων θα πρέπει να ενδυναμωθεί.

  Αποτελεί προτεραιότητα για τον παιδίατρο να δοθεί βαρύτητα στις ανησυχίες και τις απορίες των νέων γονέων, που αφορούν τα εξής:

  · Υγεία της εγκυμονούσης/εμβρύου

  · Περίοδος προσαρμογής μετά τον τοκετό

  · Συναισθηματική υγεία της μητέρας

  · Ποιότητα του δεσμού της ‘δυάδας’

  · Φυσιολογική συμπεριφορά του μωρού

  · Σίτιση/μητρικός θηλασμός

  ·Ύπνος

  · Κλάμα
  
  Συχνές ερωτήσεις αφορούν το κατά πόσο το έμβρυο που κυοφορείται είναι υγιές. Ο προγεννητικός έλεγχος περιλαμβάνει μία πλειάδα εξετάσεων  που προσφέρονται στους νέους γονείς με στόχο να πληροφορήσουν ότι τόσο η μητέρα όσο και το κύημα είναι υγιείς. Τα απαραίτητα υπερηχογραφήματα κατά την διάρκεια της κύησης πληροφορούν για την αρτιότητα του εμβρύου και του εμβρυϊκού σάκου, προσδιορίζουν μαζί με τον αιματολογικό έλεγχο της εγκύου την πιθανότητα εμφάνισης συγγενών ανωμαλιών, ενώ οι τακτικές επισκέψεις στον γυναικολόγο και ο έλεγχος λοιμώξεων της κύησης προδικάζουν την υγιή έκβασή της και την προστασία του νεογνού.

  Η αρχική γνωριμία του παιδιάτρου με την οικογένεια θα θέσει τον σχεδιασμό ενός πλάνου φροντίδας, ξεχωριστού για κάθε νεογνό και οικογένεια. Ο ίδιος θα βοηθήσει στην δημιουργία μίας ασφαλούς σχέσης του μωρού με το νέο περιβάλλον, που βασίζεται στην σταθερή ικανοποίηση των αναγκών  του (σίτιση, καθαριότητα και σωματική επαφή). 

  Προκύπτει, λοιπόν, μία συχνή ανησυχία στους νέους γονείς εάν οι ικανότητες τους στην παρεχόμενη φροντίδα είναι επαρκείς. Η πεποίθησή τους αυτή βασίζεται στην αποκτηθείσα εμπειρία των πρώτων ημερών μετά τον τοκετό. Η πρώτη εξέταση από τον παιδίατρο και η επιβεβαίωση της καλής υγείας του νεογνού, δίνει την βάση για μία καλή και αμοιβαία μελλοντική συνεργασία. Εκτιμάται το φυσικό και ψυχοκοινωνικό περιβάλλον της οικογένειας, τονίζεται ότι η αβεβαιότητα και η κούραση αυτής της περιόδου είναι φυσιολογικές και θα μειώνονται συνεχώς, αρκεί η μητέρα να υποστηριχθεί ψυχολογικά και να ξεκουράζεται επαρκώς. Ο πατέρας και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να αναλάβουν ρόλους υποστήριξης. Οι νέοι γονείς αισθάνονται σύγχυση από την πληθώρα αντιλήψεων σχετικά με την ανατροφή, ωστόσο ο παιδίατρος θα αποσαφηνίσει τις διάφορες απορίες σχετικά με την φροντίδα, αφού κάθε νεογνό είναι μοναδικό ως προς τις ανάγκες και τα μηνύματα που εκπέμπει.

  Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δίδεται στην ψυχική υγεία της μητέρας και συχνά η ίδια αναρωτιέται αν παρουσιάζει συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης. Παροδικά συναισθήματα θλίψης, φόβου και άγχους παρουσιάζουν σχεδόν όλες οι μητέρες τις πρώτες 2-3 εβδομάδες μετά την γέννηση, που υποχωρούν χωρίς συνέπειες. Η επιμονή αρνητικών σκέψεων σχετικά με την επάρκεια της φροντίδας, της υγείας του βρέφους και των σχέσεών της με το περιβάλλον και μετά από ένα μήνα πρέπει να αξιολογείται προσεκτικά. Η παθολογική κατάθλιψη επηρεάζει δυσμενώς την ανάπτυξη του μωρού, λόγω της ουδέτερης βλεμματικής επαφής της μητέρας και της ελλιπούς φροντίδας των αναγκών του, με επιπτώσεις μετέπειτα στον λόγο, στο παιχνίδι και στην κοινωνικότητά του. Γενικά πρέπει να ενθαρρύνεται η ίδια να μιλά για το τι νοιώθει, εάν τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο διάστημα. Η διατήρηση στην μνήμη του ζευγαριού των πρώτων στιγμών με το μωρό μέσα από φωτογραφίες και βίντεο, οι κοινωνικές επαφές και οι έξοδοι μπορούν να βελτιώσουν την ψυχική διάθεση.  

  Άλλοτε οι γονείς ανησυχούν εάν η υπερβολική επαφή με το μωρό τους το κακομάθει αργότερα. Οι στιγμές τρυφερότητας που βιώνει το ζευγάρι με το μωρό του κτίζουν την ψυχική του υγεία μέσα από το αίσθημα ασφάλειας και καλής σχέσης με το πρώτο του περιβάλλον. Οι αγκαλιά ποτέ δεν περισσεύει, αντίθετα  βοηθά στην προσκόλληση του βρέφους με τα άτομα που καθημερινά φροντίζουν τις ανάγκες του. Επιπλέον ενισχύεται ο κύκλος ύπνου/αφύπνισης, διότι το βρέφος με την τρυφερή επαφή αναγνωρίζει σταδιακά τα όριά του και νοιώθει έτσι περισσότερο αυτόνομο και κατά τον ύπνο.     

  Αρκετές φορές οι γονείς αναρωτούνται εάν οι αντιδράσεις του μωρού τους στα ερεθίσματα είναι ικανοποιητικές και πότε θα πρέπει να ανησυχήσουν. Τα μωρά γεννιούνται ήδη ‘εφοδιασμένα’ με την ικανότητα να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον. Συγκεκριμένα κινούνται προς τον ήχο της φωνής των γονιών, αντιδρούν στην οσμή του μητρικού γάλακτος, προσηλώνουν το βλέμμα στα πρόσωπα και σε χρώματα και αντιδρούν στα ερεθίσματα αφής με θηλαστικές κινήσεις και αυξημένη σωματική κινητικότητα. Η συνεχής επαφή και αλληλεπίδραση με τον γονέα ενισχύει αυτές τις απαντήσεις. Η δραστηριότητα του νεογνού τις πρώτες ημέρες ζωής εξαρτάται από την ωριμότητά του, τον βαθμό εγρήγορσης και την προσαρμογή στα νέα ερεθίσματα και είναι διαφορετική στο καθένα (ιδιοσυγκρασία). Αφορμή για περαιτέρω έλεγχο αποτελούν η μη αντίδραση στους θορύβους, η μειωμένη εγρήγορση-βλεμματική επαφή καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, η ευερεθιστότητα και η μειωμένη κινητικότητα.     

  Το ιδανικότερο ξεκίνημα της ζωής είναι ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για τα βρέφη τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Ο μαστός αναλαμβάνει το ρόλο του ‘πλακούντα’, ώστε να επιτρέψει την επιβίωση του νεογέννητου. Πέρα από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά το μητρικό γάλα βοηθά στην προσκόλληση του μωρού με την μητέρα, παρέχοντάς του ένα συνεχές αίσθημα ασφάλειας και κορεσμού της πείνας. Συχνά οι μητέρες ανησυχούν εάν το μητρικό γάλα επαρκεί για τις ανάγκες του μωρού τους. Η γυναίκα είναι έτοιμη από την φύση της να θηλάσει, αρκεί να τοποθετηθεί σε επαφή με το μαστό της από τα πρώτα λεπτά της γέννησης. Το μωρό αντλεί την ποσότητα που χρειάζεται σε κάθε γεύμα και εφόσον είναι ήρεμο και λερώνει τις πάνες του έχει ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Για τις εργαζόμενες μητέρες αξίζει να ξεκινήσουν τον μητρικό θηλασμό έστω και για λίγες εβδομάδες. Ο μητρικός θηλασμός πρέπει να είναι απεριόριστος σε διάρκεια και συχνότητα, να καθοδηγείται από το ίδιο το βρέφος και να γίνεται σε ήρεμο και στοργικό περιβάλλον.     

  Οι γονείς συχνά ρωτούν πόσες ώρες κοιμούνται συνήθως τα νεογέννητα. Το πρόγραμμα του ύπνου στην αρχή είναι ακανόνιστο, κοιμούνται έως και 16 συνολικά ώρες την ημέρα και ξυπνούν μόνο για να τραφούν. Αργότερα προσαρμόζονται στην ρουτίνα ημέρας-νύκτας, περνώντας μεγαλύτερα διαστήματα ύπνου το βράδυ. Οι γονείς μπορούν να εκπαιδεύσουν το παιδί τους σε αυτούς τους ρυθμούς, δημιουργώντας ένα ήρεμο σε φωτισμό και θορύβους περιβάλλον την νύκτα και το αντίθετο την ημέρα.       

  Το κλάμα είναι η πρώτη μορφή επικοινωνίας του μωρού. Με αυτό το εξελικτικό εφόδιο αναζητεί φροντίδα και ανακούφιση. Πολλές φορές οι γονείς, μολονότι έχουν ικανοποιήσει τις βασικές του ανάγκες (τροφή, καθαριότητα, επαφή) δυσκολεύονται να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους κλαίει συχνά το μωρό τους. Από τις πρώτες εβδομάδες το κλάμα αρχίζει να αλλάζει χροιά και η μητέρα ξεχωρίζει τα διαφορετικά είδη κλάματος, αναλόγως τις ανάγκες του μωρού της. Σαν φαινόμενο στην αρχή μπορεί να διαρκεί φυσιολογικά από 2-3 ώρες συνολικά έως και 6 ώρες το πολύ σε περιπτώσεις δυσφορίας, πόνου ή κούρασης. Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνονται να ηρεμούν και να αγκαλιάζουν το μωρό τους όταν κλαίει, να αναγνωρίζουν τους λόγους του εκνευρισμού του, έτσι το ίδιο θα μάθει να ηρεμεί αργότερα από μόνο του.     

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

• Αγαπητοί γονείς και επισκεπτες

  

  Σας καλωσορίζω στο νέο επενδεδυμένο ιστολόγιό μου, που σκοπό έχει να αποτελέσει έναν φιλικό χώρο έκφρασης, ενημέρωσης και επικοινωνίας μαζί σας πάνω στα θέματα υγείας, διατροφής, πρόληψης, ανατροφής των παιδιών, μέσα από την σκοπιά ενός οικογενειακού παιδιάτρου της κοινότητας.  

  Αφουγκραζόμενος της ανάγκης ενημέρωσης των γονέων γύρω από τα τρέχοντα ερωτήματα της καθημερινότητας στην ανατροφή, στην ανάπτυξη και στην παρακολούθηση των παιδιών, σας καλώ να συμμετάσχετε ενεργά με ερωτήσεις, απόψεις και διάλογο.     

  Στο ιστολόγιό μου θα βρείτε όλα τα άρθρα που έχω έως τώρα δημοσιεύσει στον τοπικό τύπο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θα εμπλουτίζεται συχνά με νέο υλικό, καθώς επίσης και με χρήσιμους συνδέσμους σε ιστοσελίδες, που ασχολούνται με την υγεία του παιδιού από την Ελλάδα και το εξωτερικό.      

  Εύχομαι η συγκεκριμένη σελίδα να ικανοποιήσει όλους μας με την δυναμική της.

  Φιλικά

  ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ

Αποποίηση ευθυνών – Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων

Η σύνταξη αυτής της ιστοσελίδας δεν χρηματοδοτείται σε μετρητά από διάφορες μορφές διαφήμισης, χορηγιών και άλλων αποζημιώσεων. Οποιοδήποτε εμπορικό ή τεχνολογικό προϊόν αναφέρεται στα κείμενα προέρχεται την εμπειρία από πρώτο χέρι ή την γνώση του αντικειμένου και δεν χρηματοδοτείται από εταιρείες ή κατασκευαστές. Ορισμένα προϊόντα αναφέρουν, ωστόσο, ότι συνοδεύονται από συνδέσμους στο διαδίκτυο και τα κλικ σε αυτούς τους συνδέσμους δεν επιφέρουν κόστος στους αναγνώστες τους. Οι ισχυρισμοί, τα στατιστικά στοιχεία, τα αποσπάσματα ή άλλες παραστάσεις σχετικά με ένα προϊόν ή μια υπηρεσία πρέπει να επαληθεύονται με τον εν λόγω κατασκευαστή, προμηθευτή ή το συμβαλλόμενο μέρος.

Αυτό το ιστολόγιο δεν περιέχει περιεχόμενο που ενδέχεται να παρουσιάζει σύγκρουση συμφερόντων.

Η σελίδα happyhealthykids.gr καταβάλει κάθε προσπάθεια για την διασφάλιση, των εν λόγω δεδομένων καθώς και για την ακρίβεια των στοιχείων πάρα ταύτα δεν φέρει καμία ευθύνη για το περιεχόμενό τους. Ο επισκέπτης/χρήστης παρακαλείται να ελέγχει το περιεχόμενο των συγκεκριμένων σελίδων για ενδεχόμενες αλλαγές. Η εξακολούθηση της χρήσης των σελίδων ή/και των υπηρεσιών του δικτυακού τόπου ακόμη και μετά τις όποιες αλλαγές σημαίνει την ανεπιφύλακτη εκ μέρους του επισκέπτη/χρήστη αποδοχή των όρων αυτών.