Για να αποτρέψουμε τις αναπνευστικές νόσους των παιδιών μπορούν να ληφθούν ορισμένες προφυλάξεις. Το πρώτο και σημαντικότερο είναι να αποφεύγεται το παθητικό κάπνισμα, γεγονός που κάνει τους αεραγωγούς πολύ πιο ευαίσθητους. Για να γίνει αυτό, δεν είναι αρκετό για τους γονείς να καπνίζουν στο μπαλκόνι: στην αναπνοή του καπνιστή υπάρχουν σωματίδια που παράγονται από την καύση του τσιγάρου για τουλάχιστον τρία λεπτά αφού τελειώσει το κάπνισμα. Επιπλέον, αυτά τα σωματίδια αποτίθενται στα μαλλιά, στα ρούχα, στις κουρτίνες και στα έπιπλα. Οι γονείς και όσοι φροντίζουν ένα παιδί, αν είναι καπνιστές, πρέπει να προσπαθήσουν να σταματήσουν το κάπνισμα ή τουλάχιστον να μειώσουν δραστικά τον αριθμό των τσιγάρων και να αλλάζουν συχνά ρουχισμό.

Εναλλακτικά, όταν είναι δυνατό, να περιορίζεται στο ελάχιστο η επαφή με άλλα παιδιά σε κλειστά περιβάλλοντα, όπως στους παιδικούς σταθμούς ή στις αίθουσες παιχνιδιών την περίοδο των ιώσεων και να προτιμώνται τα παιχνίδια στην ύπαιθρο. Η επιλογή του πάρκου για παιχνίδι επιτρέπει την έκθεση στον ήλιο, που αυξάνει τα επίπεδα βιταμίνης D, η οποία βοηθά στο ανοσοποιητικό σύστημα.Ο ήλιος φιλτράρεται καλύτερα στη θάλασσα ή στα βουνά, όπου δεν υπάρχει αιθαλομίχλη, οπότε είναι δυνατόν κάποιοι που διαμένουν μακριά από τις πόλεις να ωφελούνται περισσότερο κι όχι να προτιμούνται μόνο οι έξοδοι στις αργίες. Μερικές φορές η κούραση στο τέλος της εβδομάδας καταλήγει στο να ακυρώνει το όφελος της εξόδου το σαββατοκύριακο. Τα αντιηλιακά είναι πολύ χρήσιμα, αλλά χωρίς υπερβολές: ο απλός κανόνας είναι ότι το παιδί να μην καεί, ενώ η βραχύχρονη έκθεση προφέρει φυσική προστασία.

Κρατώντας τη μύτη του παιδιού καθαρή με ρινικές πλύσεις περιορίζεται ο κίνδυνος αναπνευστικών λοιμώξεων, επειδή η μύτη είναι το πρώτο φίλτρο, καθώς όλα τα σωματίδια του αέρα περνούν από εκεί. Υπάρχει ένας φυσιολογικός μηχανισμός για να διατηρηθεί η μύτη καθαρή, το φτάρνισμα, το οποίο λειτουργεί καλά ακόμη και στα μικρά παιδιά. Ωστόσο, μπορεί μια ασήμαντη ιογενής λοίμωξη να καταστήσει τον μηχανισμό αυτό λιγότερο αποτελεσματικό. Σε αυτή την περίπτωση, η βλέννη παγιδεύεται και χρειάζεται εξωτερική βοήθεια για να βγει. Συνήθως, στο μικρό παιδί, αρκεί να χορηγηθούν μερικές σταγόνες φυσιολογικού ορού στα ρουθούνια για να αραιωθεί η βλέννη και να ευνοηθεί το φτάρνισμα, το οποίο την εξαλείφει.Σε μερικά παιδιά, για ανατομικούς λόγους ή επειδή είχαν πολλά κρυολογήματα ή επειδή είναι αλλεργικά, συμβαίνει ότι η βλέννη αντί να ρέει εκτός της μύτης, να παραμένει στάσιμη και μάλιστα να ανεβαίνει προς το αυτί ή προς τα παραρρινικά ιγμόρεια ή να καταλήγει στους βρόγχους. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σκόπιμο να πλένεται η μύτη, τοποθετώντας το μικρό παιδί στο πλάι του, έτσι ώστε το ένα ρουθούνι να είναι ψηλότερα από το άλλο, ή εάν είναι μεγαλύτερο, να σταθεί με το κεφάλι προς τα εμπρός και να το στρέψει προς τα πλάγια. Για παράδειγμα, με μια σύριγγα χωρίς βελόνα, εισάγεται ζεστό φυσιολογικό διάλυμα στο άνω ρουθούνι. Η ποσότητά του θα εξαρτηθεί από την ηλικία του παιδιού, 1-2 ml στα νεότερα, έως 10-20 ml στα μεγαλύτερα. Μετά από τις ρινικές πλύσεις η βλέννη δεν πρέπει να αναρροφάται, επειδή, εάν δεν βγήκε από το άλλο ρουθούνι, κατεπόθη και σε κάθε περίπτωση δεν είναι πλέον στη μύτη.

Θωμάς Παπαλεξανδρής
Παιδίατρος