Στην ερώτηση ενός καλού συναδέλφου άλλης ειδικότητας, «από τι πάσχουν τα παιδιά του Βόλου;» – θα προσέθετα στην ερώτησή του και «τα παιδιά της υπόλοιπης χώρας από τι πάσχουν;» – την απάντηση την καταμαρτυρεί το πλήθος των κέντρων ειδικών θεραπειών (λόγου, έργου, ψυχολογίας), που βρίσκονται κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά οικοδομικού τετραγώνου, ώστε να αναρωτιόμαστε σε τι διαφέρουμε από τις άλλες χώρες του κόσμου ή τι δεν λειτουργεί σωστά στην παιδική υγεία στην περιοχή μας, στις άλλες πόλεις της χώρας μας και του κόσμου;
Εκ των πραγμάτων η διαφορά βρίσκεται στο θάρρος της ανάλυσης και της έρευνας σε πρωτοβάθμιο επίπεδο των διαταραχών εκείνων που αφορούν την αναπτυξιακή σφαίρα, στην σύγκρισή τους με εκείνες των όμορων ή των απομακρυσμένων νομών ή με την στατιστική της διεθνούς βιβλιογραφίας. Κι εφόσον ζούμε σε έναν μολυσμένο με χημικά κόσμο, τότε η βιβλιογραφία αυτή είναι χρήσιμη, για να αναλύσουμε και τις δικές μας κοόρτεις και να βγάλουμε χρήσιμα τοπικά συμπεράσματα.
Στην παρακάτω ενδιαφέρουσα μελέτη, αξιολογήθηκε η συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης, περιγεννητικά, σε 27 γνωστούς πιθανούς ενδοκρινικούς διαταράκτες και την εμφάνιση διαταραχών του φάσματος του αυτισμού ΔΑΦ σε παιδιά από την Νορβηγία. Περιλήφθηκαν 1.199 ζευγάρια μητέρας-παιδιού σε μια προοπτική μελέτη κοορτής από την γέννηση και μετά (2002-2009) και μετρήθηκαν τα επίπεδα 27 χημικών ουσιών στο μητρικό γάλα, μεταξύ των οποίων: πολυχλωριωμένα διφαινύλια, οργανοχλωριούχα φυτοφάρμακα, πολυβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες και υπερφθοροαλκυλικές ουσίες.
Στη συνέχεια, διεξήχθη in vivo μελέτη με προνύμφες του ζεβρόψαρου για να επιβεβαιώσει την επίδρασή τους στη νευροανάπτυξη. Στο πλαίσιο της κοορτής της μελέτης, 20 παιδιά είχαν μια διάγνωση ΔΑΦ που επιβεβαιώθηκε από ειδικό. Το β-εξαχλωροκυκλοεξάνιο (β-HCH) ήταν η μόνη χημική ουσία που έδειξε μια στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την ΔΑΦ. Οι μητέρες εκεί, οι αποκλειστικά θηλάζουσες, με τα υψηλότερα επίπεδα β-HCH στο γάλα τους είχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο απόκτησης παιδιού με ΔΑΦ. Οι νευροαναπτυξιακές και κοινωνικές-συμπεριφορικές επιδράσεις της β-HCH τεκμηριώθηκαν σε έμβρυα και προνύμφες του ζεβρόψαρου σε διάφορες συγκεντρώσεις, υπογραμμίζοντας ότι η διαταραχή της ανάπτυξης των ντοπαμινεργικών νευρώνων, μπορεί να αποτελεί τη βάση της νευροτοξικότητας που σχετίζεται με τη β-HCH, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης ΔΑΦ.
