Ο άνθρωπος γεννιέται στο υγρό στοιχειό, στην μήτρα, που είναι η κοιτίδα του και μέχρι πριν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες και εκατομμύρια χρόνια ζούσε αποκλειστικά σε αυτό. Είμαστε εφοδιασμένοι εξελικτικά με όργανα και μηχανισμούς που μας επιτρέπουν να επιβιώσουμε για αρκετή ώρα στο νερό (δέρμα, πνεύμονες, μύες, σκελετός). Ακόμη και τα ίδια μας τα κύτταρα περιέχουν 90% νερό και επιπλέουν μέσα σε υγρό που μοιάζει στην σύσταση και στις ιδιότητες στο θαλασσινό νερό. Αυτόν λοιπόν τον ενθουσιώδη δεσμό ανθρώπου και νερού έρχεται να μας υπενθυμίσει ξανά η επαφή, η κίνηση και το κολύμπι από μικρή ηλικία.
Σε μια χώρα που βρέχεται κατά τα δυο τρίτα της από νερό και έχει πάνω από 2000 νησιά, είναι απαραίτητο να γνωρίσουν τα παιδιά μας κολύμπι. Η ιδέα το να γράψουμε το μωρό ή το νήπιό μας στο κολυμβητήριο ήταν αλλόκοτη πριν από μερικά χρόνια. Τώρα πλέον η πλειονότητα των παιδιών έρχεται σε επαφή με το υγρό στοιχείο από πολύ μικρή ηλικία με τα οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης σε πισίνα. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προτείνει να ξεκινά η ελεγχόμενη ενασχόληση του παιδιού με το κολύμπι από την ηλικία των τεσσάρων ετών περίπου, υπό την εποπτεία του γονέα και την καθοδήγηση του ειδικού εκπαιδευτή.
Τα παιδιά που ζουν σε μεγάλες πόλεις, που έχουν εύκολη πρόσβαση στην θάλασσα, αλλά η καθημερινότητα δεν τους το επιτρέπει, δεν έχουν πολλές ευκαιρίες για εκτόνωση και ψυχαγωγική δραστηριότητα, το κολυμβητήριο τους προσφέρει διέξοδο για ενεργητικότητα, σωματική τριβή και ψυχολογική αποφόρτιση με τρόπο ευχάριστο και εποικοδομητικό. Όταν η κολύμβηση γίνεται με τρόπο ασφαλή και σωστό το παιδί μαθαίνει να αγαπά και να σέβεται το νερό, αθλείται, χτίζει το σώμα του, κατανοεί τα όρια των σωματικών των δυνατοτήτων. Με το κολύμπι δημιουργείται καλύτερος μυϊκός συντονισμός και το μυοσκελετικό δυναμώνει σε σύντομο διάστημα. Όλα τα συστήματα επωφελούνται από αυτή τη δραστηριότητα: η αναπνευστική και η καρδιακή λειτουργία ενισχύονται, οι ιστοί οξυγονώνονται επαρκέστερα. Το κολύμπι βοηθά ψυχολογικά τα παιδιά ώστε να δαμάσουν τους φόβους τους, να αποκτήσουν θάρρος και αυτοπεποίθηση και να γίνουν πιο ανεξάρτητα. Όπως όλα τα παιδιά που γυμνάζονται έτσι και τα παιδιά που κολυμπούν έχουν καλύτερο αμυντικό σύστημα, έτοιμο να αντιμετωπίσει τις μεταδοτικές ασθένειες.
Οι κανόνες ασφάλειας είναι περίπου οι ίδιες με αυτές που ισχύουν και στην θάλασσα, δηλαδή οπτική εποπτεία ενήλικα, χρονική απόσταση από τα γεύματα 2,5 – 3 ωρών, ρηχά νερά, με την διαφορά ότι στην πισίνα έχουμε επιπλέον τον παράγοντα χλώριο, που είναι ισχυρό ερεθιστικό για το αναπνευστικό και τα μάτια, την άνωση που είναι μεγαλύτερη στην θάλασσα και τις διαφορές θερμοκρασίας, ειδικά τους χειμερινούς μήνες. Στα παιδιά μικρής ηλικίας και σε αυτά που ασχολούνται αγωνιστικά πρέπει να επισημανθούν κάποιοι γενικοί κανόνες ασφάλειας κι υγιεινής. Μαγιό, σκουφάκι, πλαστικές παντόφλες που δεν γλιστρούν και μπουρνούζι για πριν και μετά τη βουτιά είναι απαραίτητα. Η κολύμβηση στην πισίνα ενδείκνυται για όλα τα παιδιά, εκτός αν υπάρχει γνωστό μολυσματικό δερματικό νόσημα π.χ η ιογενής μολυσματική τέρμινθος, οπότε επιστρέφουν μόλις θεραπευθεί. Άτομα ΑΜΕΑ, χρήζουν ειδικής μεταχείρισης και επίβλεψης σε ειδικό πρόγραμμα για να χαρούν και αυτά το υγρό στοιχείο.
Η προετοιμασία για την πισίνα ξεκινά ήδη από το σπίτι με μία καλή ψυχολογία του παιδιού, με οργανωμένη τσάντα αλλαγής ρούχων και μπουρνουζιού, το τελευταίο να φοριέται πριν και μετά την είσοδο στο νερό, να στεγνώνει καλά το παιδί στο σώμα και στα αυτιά, να ντύνεται καλά όταν κάνει κρύο. Η εξωτερική ωτίτιδα γνωστή και ως ‘νόσος των κολυμβητών’ είναι μια κατάσταση που έχει παρεξηγημένη συσχέτιση με την κολύμβηση. Κακές πρακτικές καθαρισμού του έξω ακουστικού πόρου, η παραμένουσα υγρασία μετά το μπάνιο και η γρήγορη μετάβαση σε χώρους διαφορετικών θερμοκρασιών, χωρίς προφύλαξη (σκουφάκι), ευθύνονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων για την εκδήλωση της φλεγμονής αυτής.
Παρόλο που το χλώριο είναι μία ερεθιστική ουσία για τους βρόχους, τα μάτια και το δέρμα, στην συγκέντρωση που βρίσκεται στο νερό της πισίνας εμποδίζει την εξάπλωση μικροβίων που ευθύνονται για μία σειρά ασθενειών, όπως της νόσου των λεγεωνάριων, των αναπνευστικών λοιμώξεων από ψευδομονάδα και αδενοϊούς, των γαστρεντερίτιδων και των ηπατίτιδων. Το χλώριο και οι χλωραμίνες – προϊόντα ένωσης του χλωρίου και της αμμωνίας των βιολογικών υγρών – είναι πτητικές ουσίες, που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα του κολυμβητηρίου, είναι εξαιρετικά ερεθιστικές και συνιστάται η χρήση γυαλιών, ενώ είναι αυτονόητος ο καλός αερισμός της εγκατάστασης, ειδικά τους χειμερινούς μήνες. Όσον αφορά στο άσθμα μελέτες έχουν δείξει ότι το κολύμπι κάνει καλό στα παιδιά και τους εφήβους με άσθμα που βρίσκεται σε σταθερή κατάσταση, καθώς ενισχύει την υγεία της καρδιάς και των πνευμόνων, βελτιώνει την ψυχική διάθεση, ενώ επιτρέπεται σε αυτά τα παιδιά να φθάσουν σε υψηλό επίπεδο συναγωνιστικότητας έως και πρωταθλητισμό.
Για να ξεκινήσει ένα παιδί την κολύμβηση σε πισίνα απαιτείται ετήσια γραπτή βεβαίωση υγείας από τον παιδίατρο ή τον παθολόγο (για άτομα ηλικίας άνω των 16 ετών), σε κάποιους συλλόγους και από δερματολόγο. Για παιδιά που ασχολούνται αγωνιστικά με την κολύμβηση είναι απαραίτητη και η τακτική (ετήσια) εξέταση και από καρδιολόγο, καθότι διάφορες σπάνιες καρδιοπάθειες εκδηλώνονται ήδη σε μικρή ηλικία (μυοκαρδιοπάθειες).
Αγαπητοί γονείς, επιλέξατε να στείλετε το παιδί σας να γυμνασθεί σε πισίνα. Πράξατε σωστά. Η κολύμβηση είναι ωφέλιμη για την ψυχική και την σωματική του υγεία και το ίδιο θα ανταμειφθεί μελλοντικά.
Θωμάς Χ. Παπαλεξανδρης
Παιδίατρος
