Η πλειονότητα των παιδιών προσχολικής-σχολικής ηλικίας νοσούν περισσότερο από κρυολογήματα και κοινές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, απ’ ότι από άλλες μεταδοτικές ασθένειες. Τα πρώτα 2 χρόνια ζωής το σύνολο των παιδιών νοσούν από 8-10 φορές από το κοινό κρυολόγημα. Ιδιαίτερα αν το παιδί παρακολουθεί παιδικό σταθμό ή στην οικογένεια υπάρχει μεγαλύτερο παιδί τότε η πιθανότητα να νοσήσει είναι μεγαλύτερη. Τα περισσότερα κρυολογήματα υποχωρούν από μόνα τους, χωρίς να αφήνουν κατάλοιπα.

ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΣΕΩΝ Το κρυολόγημα προκαλείται από ένα μεγάλο αριθμό ιών. Μεταδίδονται εύκολα στο περιβάλλον με ένα απλό φύσημα της μύτης ή με το βήχα και έμμεσα μέσω της χειραψίας κι έτσι ο κύκλος της μετάδοσης συνεχίζεται σε όλο τον πληθυσμό.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΣΗΜΕΙΑ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑΤΟΣ    Η ίωση παρουσιάζεται με τα εξής συμπτώματα:

·  Ρινική καταρροή

·  Βήχας-φτάρνισμα

·  Χαμηλός πυρετός (38.3°-38.9° C) τις απογευματινές ώρες

·  Πονόλαιμος-δυσκαταποσία

·  Ανησυχία

·  Κακουχία     

Εάν το παιδί έχει τα τυπικά συμπτώματα μίας ίωσης, χωρίς τις επιπλοκές της (υπερπυρεξία, πνευμονία, σπασμούς), αυτά συνήθως υποχωρούν σταδιακά έπειτα από 7-10 ημέρες, χωρίς παρέμβαση. Στα βρέφη και τα μικρά παιδιά τα συμπτώματα μπορεί να παραπλανήσουν και γρήγορα να αναπτυχθούν βρογχιολίτιδα, λαρυγγίτιδα ή πνευμονία.     

 
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ  Θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα δεν υπάρχει. Τα αντιβιοτικά είναι χρήσιμα μόνο στις βακτηριακές λοιμώξεις. Τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται να πίνουν άφθονα υγρά και να ξεκουράζονται επαρκώς. Απαγορεύονται τα παραφάρμακα στις μικρές ηλικίες.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΠΑΙΔΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ-ΣΧΟΛΕΙΟ  Η πρόληψη της μετάδοσης των ιώσεων στο σχολικό περιβάλλον επιτυγχάνεται με την επαγρύπνηση τόσο του προσωπικού όσο και των γονέων. Καθημερινά κατά την περίοδο των ιώσεων τα παιδιά πρέπει να θερμομετριούνται πριν το σχολείο και να ενημερώνουν οι γονείς όταν υπάρχει αδιαθεσία, εξάνθημα ή μολυσματική δερματίτιδα. Το προσωπικό του παιδικού σταθμού αποφασίζει ποια παιδιά με ήπια νόσο μπορούν να συνεχίσουν το πρόγραμμά τους, ώστε να μην διαταράσσεται η λειτουργία του ή η φροντίδα των υπολοίπων παιδιών. Οι γονείς ενημερώνονται όταν τα παιδιά εμφανίσουν ένα νέο σύμπτωμα (πυρετό, βήχα, εξάνθημα, αλλαγή συμπεριφοράς) και γρήγορα καλούνται να τα παραλάβουν.

ΜΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

·  Κοινό κρυολόγημα

·  Ήπιος βήχας σε απύρετο παιδί

·  Επιπεφυκίτιδα με ή χωρίς οφθαλμία (ενημερώνεται ο παιδίατρος) και όταν είναι 2 ή πιο πολλά παιδιά τα αποκλείουμε

·  Δέκατα έως 37.8ᵒ C, με θερμομέτρηση κατά την διάρκεια του σχολικού ωραρίου

·  Δερματικό εξάνθημα χωρίς αλλαγή συμπεριφοράς ή πυρετό

·  Φθειρίαση (αναβολή αποκλεισμού ως το τέλος του ωραρίου για θεραπεία)

·  Οξυουρίαση (αναβολή αποκλεισμού ως το τέλος του ωραρίου για θεραπεία)

·  Μολυσματική Τέρμινθος (χρόνια ιογενής δερματοπάθεια)

·  Μυκητίαση στόματος

·  Χρόνιες λοιμώξεις από τους ιούς CMV, HIV, HBV

·  Ασυμπτωματικά παιδιά που νόσησαν πρόσφατα από εντερίτιδες

ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ   Ο αποκλεισμός ενός παιδιού από το σχολείο προϋποθέτει την παρατήρηση της συμπεριφοράς του από τον παιδαγωγό. Όταν χρειάζεται μεγαλύτερη παροχή φροντίδας από το προσωπικό, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των άλλων παιδιών, θα πρέπει να επιταχύνεται. Μερικά αίτια αποκλεισμού:

· Πυρετός >38.3ᵒ C (μασχάλη) έως και απύρετο για μία ημέρα μετά

· Κακουχία, υπνηλία

· Υδαρείς διαρροϊκές κενώσεις και ενημέρωση της κοινότητας εάν πρόκειται για εντεροτοξικά μικρόβια (E. Coli, σαλμονέλα, σιγκέλλα)

·  2 ή περισσότεροι έμετοι με συνεχές κοιλιακό άλγος

·  Εξάνθημα με πυρετό και αλλαγή συμπεριφοράς

·  Σταφυλοκοκκική δερματίτιδα

·  Στρεπτοκοκκική Αμυγδαλίτιδα έως μία ημέρα μετά την έναρξη της θεραπείας

· Ανεμευλογιά έως την 6^η-7^η ημέρα του εξανθήματος, ερυθρά έως την 6^η ημέρα, κοκκύτης έως το πέρας της θεραπείας, ενδημική παρωτίτιδα έως και 5 ημέρες από την διόγκωση των παρωτίδων

· Ιδιαίτερες προφυλάξεις και απομόνωση σε παιδιά με ιογενή ηπατίτιδα Α (υγειονομικό περιοχής)

ΠΡΟΛΗΨΗ Η κατάλληλη ηλικία έναρξης του παιδικού σταθμού είναι τα 3 έτη, όταν το παιδί είναι ψυχοκινητικά ώριμο και το ανοσοποιητικό του σύστημα έτοιμο. Στους περισσότερους παιδικούς σταθμούς η εγγραφή απαιτεί γραπτή βεβαίωση ότι το παιδί είναι πλήρως εμβολιασμένο για την ηλικία του και δεν φέρει μολυσματικό-λοιμώδες νόσημα. Η προσωπική καθαριότητα και υγιεινή των χεριών είναι η κορωνίδα της προσπάθειας πρόληψης των ασθενειών στην κλειστή κοινότητα του σχολείου. Η χρήση καθαρού μαντηλιού για το φύσημα της μύτης, το χέρι μπροστά στο στόμα και την μύτη στον βήχα και η αντισηψία των χεριών με αλκοολούχο gel μπορεί να γίνει παράδειγμα μίμησης. Θα πρέπει να αποφεύγεται η πόση νερού κατευθείαν από την βρύση. Η παρέμβαση ξεκινά ήδη από το σπίτι με την καθημερινή μέτρηση της θερμοκρασίας και την παραμονή του παιδιού όταν νοσεί. Η εφαρμογή κατάλληλου ρουχισμού με λεπτές στρώσεις ενδυμάτων, που αφαιρούνται ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος, βοηθά ώστε το παιδί να μην κρυώνει, ούτε να ιδρώνει.     Από την πλευρά ενός οργανωμένου παιδικού σταθμού και σχολείου το προσωπικό θα πρέπει πάντα να φροντίζει να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, ο συχνός αερισμός των αιθουσών και η καθαριότητα του χώρου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.‘Managing infectious diseases in child care and schools: A quick reference guide’, American Academy of Pediatrics, 2009

2. National Health and Safety Performance Standards: Guidelines for Early Care and Education Programs 3rd Edition, 2011

ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ