Πολλά έχουν ειπωθεί τον τελευταίο καιρό για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά ήρθε η ώρα να μιλήσουμε και για τα κοινωνικά δικαιώματα των παιδιών και των εφήβων. Μπορούμε να πούμε ότι φθάσαμε στην στιγμή απόφασης της καθεμίας οικογένειας για τον εμβολιασμό των έφηβων μελών της, ηλικίας 12 ετών και άνω.
Η σύσταση του EMA (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων) έρχεται μετά από εκείνη του FDA (Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α.) και εστάλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση. Είναι πλέον στο κάθε μεμονωμένο κράτος να αποφασίσει εάν και πότε θα χρησιμοποιήσει αυτό το εμβόλιο σε εφήβους στο δικό του εμβολιαστικό ορίζοντα. Εδώ και λίγες ημέρες και στην Ελλάδα είναι δυνατή η επέκταση της εκστρατείας εμβολιασμού και στους νέους. Είναι μια σημαντική καινοτομία, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την επαναλειτουργία των σχολείων τον Σεπτέμβριο του 2021. Η πρώτη χώρα που ξεκίνησε τον εμβολιασμό σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα ήταν ο Καναδάς, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ και στην Ευρώπη η Γερμανία, όπως και η Αγγλία.
Ως παιδίατροι, γενικοί και οικογενειακοί ιατροί και λειτουργοί της δημόσιας υγείας θα πρέπει να ενημερώσουμε κάθε έφηβο (και τους γονείς του) και ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να μοιραστούμε μαζί τους τους λόγους αυτής της επιλογής.
Τα παιδιά άνω των 5 ετών, λόγω της ειδικής αναπτυξιακής ικανότητας από αυτή την ηλικία να μεταδίδουν τον ιό με τα σταγονίδια του σάλιου κατά την αναπνοή και την ομιλία και οι νέοι είναι μια σημαντική δεξαμενή λοιμώξεως. Ο κοροναϊός είναι πρωτίστως ιός των σιελογόνων αδένων (όπως ο ιός της παρωτίτιδας) και όπως άλλοι αναπνευστικοί ιοί (π.χ. ερπητοϊοί) ευδοκιμεί να προσβάλλει στην συνέχεια της μετάδοσης του τα κύτταρα του νευρικού συστήματος μέσω της μύτης. Στην εφηβική ηλικία, λόγω των ορμονών του φύλου, διαπιστώνεται αύξηση των λειτουργικών υποδοχέων για την είσοδο του ιού στον οργανισμό.
Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ολοκληρωθεί και ο κύκλος του εμβολιασμού για εφήβους ηλικίας 12 έως 15 ετών, που είναι περίπου 600.000 στην Ελλάδα (ΕΛΣΤΑΤ 2011) και υπάρχουν ήδη εγκεκριμένα και διαθέσιμα αποτελεσματικά εμβόλια. Έχουμε μάθει ότι το στέλεχος δέλτα του ιού SARS-cov2 έχει υψηλότερο δείκτη μεταδοτικότητας και στα παιδιά (Ινδία, Αυστραλία, Αμερική), ώστε να μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική δεξαμενή μετάδοσης του ιού. Για το λόγο αυτό, ο εμβολιασμός των εφήβων λαμβάνει έναν θεμελιώδη στρατηγικό ρόλο στον περιορισμό της λοίμωξης.
Μπορούμε να σκεφτούμε πολλούς λόγους-κίνητρα εμβολιασμού σε έναν πληθυσμό που νοσεί βαριά σπάνια και το μήνυμα που θα μπορούσαμε να δώσουμε πρέπει να μεταδοθεί με διαφορετικές λέξεις, απευθυνόμενες άμεσα αν είναι δυνατόν στα παιδιά που πρόκειται να εμβολιαστούν και στους γονείς τους. Δεν είναι εύκολο να βρεθούν ακόμη βιβλιογραφικά συσσωρευμένοι αυτοί οι λόγοι για τους παιδιατρικούς ασθενείς ανά τον κόσμο, αλλά πρέπει να υπάρχει σαφήνεια στην εξαγωγή των πληροφοριών στην περίπτωση της διαθέσιμης έως τώρα γνώσης στον καθένα σοβαρά ασθενή ξεχωριστά. Καθώς περνούν οι μέρες κι οι εβδομάδες αυτοί οι λόγοι όλο και πληθαίνουν κι αρχίζουν να απασχολούν ολοένα και περισσότερο τις κλήσεις ενός επαγγελματία παιδιάτρου. Σε μια τέτοια επιλογή υπάρχουν πάντα πληροφορίες που πρέπει να είναι ατομικές καταρχήν και που να απαντούν σε απλές ερωτήσεις που θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες:
- Αν μολυνθώ θα αρρωστήσω άσχημα;
Η απάντηση είναι όχι, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Όπως γνωρίζετε είναι μερικές φορές μια πολύ σοβαρή λοίμωξη στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και σε εκείνους που έχουν χρόνιες ασθένειες, αλλά στους νέους αυτό ευτυχώς δεν συμβαίνει παρά σπάνια, ακόμα κι αν υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες η μόλυνση ήταν λίγο πιο σημαντική ακόμη και σε παιδιά της ηλικίας σας.
2. Γιατί λοιπόν να το κάνω;
Θα πρέπει να το κάνετε για ό, τι συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν και για ό,τι θα συμβεί στο άμεσο μέλλον και για όλες τις θυσίες που έπρεπε τότε να αποδεχτείτε (δίχως σχολείο, χωρίς αθλήματα, χωρίς πάρτι, ταξίδια και λίγες επαφές με φίλους). Ο εμβολιασμός θα δώσει σε εσάς και στους φίλους σας την ευκαιρία να επιστρέψετε σε μια πλήρη ζωή, όχι μόνο με στερήσεις και θα είναι ο μόνος τρόπος να απολαύσετε τα προσωπικά σας δικαιώματα με έναν συγκεκριμένο τρόπο και όχι με εκείνον όσων συνεχίζουν να μολύνονται. Θα είναι λοιπόν μια επιλογή που θα γίνει για τον εαυτό σας και όχι μόνο για τους άλλους. Επίσης γνωρίζοντας ότι, εάν σε μια τάξη ή σε μια ομάδα φίλων, θα επιλέξουν να εμβολιαστούν οι περισσότεροι, θα είναι σαν να αποφασίζετε να κάνετε κάτι σημαντικό μαζί, σαν να εγγυάστε ένα καλό σχολείο (που δεν είναι μόνο τοίχοι και θρανία αλλά πάνω απ’ όλα μια καλή σχέση με τους συμμαθητές σας), μια φυσιολογική κοινωνική ζωή, εν ολίγοις, που φαντάζεστε και την οποία ξεσυνηθίσατε. Αποτεινόμενοι στους εφήβους μπορούμε να τους ζητήσουμε να μας πούνε τι τους λείπει τώρα και τι θα μπορούσαν να βρούνε με τον εμβολιασμό. Μπορούμε να το φανταστούμε, αλλά θα θέλαμε πολύ να το ακούσουμε από τα χείλη των ίδιων.
3. Ίσως να πειστώ, αλλά δεν ξέρω αν αυτός ο εμβολιασμός θα με κάνει να αρρωστήσω
Τα προηγούμενα χρόνια κάθε παιδί και κάθε έφηβος έκανε πολλά εμβόλια, χωρίς προβλήματα. Δεν θα το θυμάστε καλά, αλλά έτσι έγινε. Ρωτήστε τους γονείς σας. Αυτά τα εμβόλια ήταν σημαντικά για όλα τα παιδιά και τους μελλοντικούς ενήλικες, επειδή απέτρεψαν λοιμώξεις που κάποτε ήταν επικίνδυνες για τον εαυτό τους (και για τους άλλους επίσης) και ακόμη περισσότερο από τον κοροναϊό. Και αυτό που βλέπετε και ακούτε με τα δισεκατομμύρια των περιπτώσεων εμβολιασμού ενηλίκων σε όλο τον κόσμο και άλλων τόσων επιτυχιών αποτροπής βαριάς νόσου, θα πρέπει να σας κάνει να είστε σίγουροι ότι τα πράγματα βαδίζουν θετικά. Και το εμβόλιο που πρέπει να κάνετε έχει μελετηθεί επαρκέστατα, μιας και έχει μία πορεία τριβής 20ετίας. Αυτή την στιγμή παιδιά της ηλικίας σας που έχουν εμβολιαστεί δεν έχουν μολυνθεί από τον κοροναϊό σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτό που μπορεί να συμβεί πιο συχνά είναι να έχετε λίγο πόνο στο σημείο της ένεσης, ίσως λίγο πυρετό, κούραση ή πόνο στα οστά που δεν θα σας κάνουν να πάτε σχολείο το πολύ για μια μέρα, αλλά αυτή τη φορά δεν θα χρειαστεί να κάνετε τηλε-εκπαίδευση. Αυτή θα είναι μια υπενθύμιση σαν εκείνες που θα ήταν χρήσιμες για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι η ζωντανή παρουσία όλων στην τάξη και στο διάλειμμα κι όχι η μοναχική εμπειρία στο σπίτι.
Θωμάς Παπαλεξανδρής
Παιδίατρος
