Τι να ταΐζουμε τα παιδιά όταν έχουν γαστρεντερίτιδα;
Μπορεί να συμβεί σε μικρούς και μεγάλους να κολλήσουν έναν γαστρεντερικό ιό ή απλά να έχουν εντερικές διαταραχές που δημιουργούν προβλήματα. Εάν ο ενήλικας είναι σε θέση να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να το διαχειριστεί ανεξάρτητα, το παιδί χρειάζεται κάποιον να το βοηθήσει να καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά και να παρέμβει εγκαίρως. Γιατί δεν φαίνεται, αλλά και η διάρροια μπορεί να γίνει μια επικίνδυνη κατάσταση, όταν αφεθεί ανεξέλεγκτη.
Για να επέμβετε γρήγορα, πρέπει απαραίτητα να παρατηρήσετε το παιδί σας και να καταλάβετε εάν έχει πόνο ή ενόχληση ή δεν έχει δυνάμεις και ξηρούς τους βλεννογόνους του στόματος και των ματιών και να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας.
Φυσιολογική μικροχλωρίδα
Η εντερική χλωρίδα είναι το σύνολο όλων των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο έντερο μας.
Το σώμα μας μπορεί να περιέχει πάνω από 500 διαφορετικά είδη βακτηρίων. Αυτά τα βακτήρια έχουν δημιουργήσει ένα οικοσύστημα μέσα στο σώμα μας και μας επιτρέπουν να λειτουργούμε σωστά. Ας πούμε ότι τα περισσότερα από αυτά τα βακτήρια μπορούν να οριστούν ως καλά και πολύ σημαντικά.
Μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε την άφιξη «κακών» μικροοργανισμών. Το σύνολο όλων αυτών των μικροοργανισμών που υπάρχουν στην εντερική χλωρίδα αποτελεί τη μικροχλωρίδα. Τα μικρά παιδιά δεν έχουν πλήρως ανεπτυγμένη εντερική χλωρίδα: είναι στην πραγματικότητα μια αργή και πολύ μακρά διαδικασία, γι’ αυτό μπορεί να συμβεί πιο συχνά ένα παιδί να εμφανίζει διάρροια.
Τι είναι η διάρροια;
Η διάρροια ορίζεται ως μία ή περισσότερες ημι-υγρές ή/και υγρές κενώσεις, που εμποτίζουν για παράδειγμα την πάνα ενός μωρού (η άδεια πάνα ζυγίζει 20γραμμάρια). Οι γεμάτες πάνες σε αυτήν την περίπτωση μπορούν να ζυγισθούν, για να υπολογιστεί ο όγκος των υγρών που αποβάλλονται, να παρατηρηθεί η σύσταση των κενώσεων (ύπαρξη αίματος ή βλέννης) και αν η οσμή τους είναι διαπεραστική (μυρωδιά π.χ. “καμένου πλαστικού” στην περίπτωση του ροταϊού). Η διάρκεια και η συχνότητα των διαρροιών καθορίζει εάν είναι:
οξεία (διάρκεια λίγων ημερών, που προκαλείται από βακτηριακή ή ιογενή λοίμωξη)
χρόνια (περισσότερες από 3 κενώσεις την ημέρα που συνεχίζονται πέρα από 3-4 εβδομάδες που προκαλούνται από λοιμώξεις, δυσανεξίες ή φλεγμονή του εντέρου)
Θηλάζοντα βρέφη
Εάν το μωρό σας θηλάζει, είναι απαραίτητο να συνεχίσετε. Η αναπλήρωση των χαμένων υγρών και όλων των θρεπτικών συστατικών που υπάρχουν στο μητρικό γάλα είναι πολύ σημαντική για να βοηθήσει το μωρό να μην αφυδατωθεί και να δώσει στο σώμα του όλα τα εργαλεία για να καταπολεμήσει τα κακά βακτήρια. Εάν το μωρό σας τρέφεται με μπιμπερό και είστε σίγουροι ότι αυτό το είδος γάλακτος δεν θα του δημιουργήσει κανένα πρόβλημα, προχωρήστε με τη φόρμουλα και μιλήστε με τον παιδίατρό σας.
Στον απογαλακτισμό
Με την εισαγωγή νέων τροφών, μπορεί να συμβεί να εμφανίσουν μερικές μικρές διάρροιες. Σε αυτή την περίπτωση μπορούν απλά να λυθούν με την καλύτερη εξισορρόπηση των τροφών που υπάρχουν στα προτεινόμενα πιάτα, για παράδειγμα, στον κλασικό απογαλακτισμό, θα αρκεί να αυξηθεί η χρήση της πατάτας και του καρότου, μειώνοντας την ποσότητα των κολοκυθιών.
Μετά το 1ο έτος
Εάν το παιδί είναι ήδη πάνω από το έτος, πρέπει πάντα να θυμάστε να συμπληρώνετε άφθονο νερό για να αποφύγετε την αφυδάτωση. Μην πιέζετε το παιδί σας να φάει, αλλά προσπαθείτε πάντα να προσφέρετε κάθε γεύμα από τα 5 της ημέρας. Αν έχει ολική άρνηση να φάει, μπορεί να θέλετε να τον δελεάσετε με μικρά καθημερινά σνακ πλούσια σε άμυλο και θερμίδες (κράκερ), αποφεύγοντας τα ζαχαρούχα τρόφιμα ή τα συσκευασμένα προϊόντα.
Συνιστάται επίσης να μαγειρεύετε ελαφρά το φαγητό: στον ατμό, κρύα πιάτα, στη σχάρα ή στη χύτρα ταχύτητας.
Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνετε: τροφές που δεν συνιστώνται
Οι παλιές πεποιθήσεις λένε ότι αφήνουμε τα παιδιά με άδειο στομάχι ή να τρώνε «λευκά» τρόφιμα. Δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο.
Εδώ είναι μερικές τροφές που δεν συνιστώνται:
Ζαχαρούχα ή ανθρακούχα ποτά (αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει επίσης συσκευασμένους χυμούς φρούτων και τα τσάγια)
Φρέσκα όξινα φρούτα και τα λαχανικά, άπαχα κρέατα και ψάρια, άπαχο ωμό ζαμπόν, το παρθένο ελαιόλαδο
Τι να ταΐσετε τα παιδιά
ρύζι
φρυγανισμένο ψωμί
μπισκότα
ψωμί ή κράκερ
τυριά υψηλής ωρίμανσης (κασέρι)
γιαούρτι
άπαχα κρέατα και ψάρια (μοσχάρι, πουλερικά βραστά ή στον ατμό ή ψητά χωρίς το λίπος)
ζωμός λαχανικών (πατάτες και καρότα)
χυμό λεμονιού
Με ποιον πρέπει να επικοινωνήσω;
Εάν το παιδί σας εμφανίσει διάρροια, θα πρέπει πάντα να επικοινωνείτε με τον παιδίατρό σας. Μόνο και αποκλειστικά ο παιδίατρος θα μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση από κοντά και να σας συμβουλεύσει για το πώς να προχωρήσετε για την ασφάλεια και την υγεία του παιδιού σας.
Μετά από τους πρώτους έξι μήνες, το ψάρι πρέπει να είναι μέρος της διατροφής των παιδιών. Είναι ένα τρόφιμο που πιθανότατα θα το τρώνε εφ’ όρου ζωής και για αυτό το λόγο πρέπει να το έχουν ήδη συνηθίσει να το τρώνε όσο είναι παιδιά.
Συγκεκριμένα, οι πρωτεΐνες των ψαριών είναι πλούσιες σε απαραίτητα αμινοξέα και το κρέας τους σε βιταμίνες όπως η D που επιτρέπει στα οστά των παιδιών να σχηματίζονται και να αυξάνονται τέλεια κατά την ανάπτυξη. Ευοδώνει συγκεκριμένα την απορρόφηση του ασβεστίου. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, από την άλλη, βοηθούν τον θυρεοειδή αδένα και επηρεάζουν την όραση των παιδιών. Τα παιδιά πρέπει επίσης να τρώνε ψάρια για να απορροφήσουν στοιχεία όπως το ιώδιο, τον σίδηρο και τον φώσφορο. Τα πολυακόρεστα λίπη των ψαριών είναι επίσης πολύ σημαντικά. Μιλάμε για τα ωμέγα-3 λιπαρά που επιτρέπουν την μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και δρουν στο επίπεδο του νευρικού συστήματος. Είναι τα μπλε ψάρια (σαρδέλα, σκουμπρί, μπακαλιάρος) που είναι πλούσια σε αυτά τα λίπη, τα οποία πρέπει να ενταχθούν άμεσα στην διατροφή των παιδιών (ακόμα και με κάποιες εξαιρέσεις όπως τα μεγάλα πελαγίσια που δεν είναι ιδανικά, λόγω του υδραργύρου και του καδμίου που συσσωρεύεται στο κρέας τους). Οι έγκυες γυναίκες συμβουλεύονται ακόμη και να τρώνε μπλε ψάρια για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου. Αναμφίβολα τα ψάρια πρέπει να επιλέγονται με βάση κάποια σημαντικά κριτήρια. Μετά τον απογαλακτισμό, γύρω στους 6 μήνες, προτείνουμε άπαχα ψάρια όπως τις μικρές τσιπούρες, το λαβράκι, την γλώσσα και τον μπακαλιάρο.
Ποια ψάρια πρέπει να αποφεύγουν τα παιδιά;
Ο σολομός, ο τόνος, η πέστροφα, ο ξιφίας και τα ψάρια εκτροφής πρέπει να αποφεύγονται όπως και τα μαλάκια και τα όστρακα, λόγω της δύσκολης πέψης από το παιδί. Το χρώμα της σάρκας του σολωμού εκτροφείου, συγκεκριμένα, βάφεται τεχνητα με βρώσιμες χρωστικές, που για το ψάρι είναι ανεκτές, όχι όμως και για το μικρό παιδί που το τρώει. Πάντα, λοιπόν, διαβάζουμε την ετικέτα προέλευσης.
Ο φόβος των αγκαθιών
Αν στο παιδί σας δεν αρέσει το ψάρι ή φοβάστε να το ετοιμάσετε λόγω των οστών που θα μπορούσαν να μείνουν στο λαιμό, η συμβουλή είναι να αφαιρέσετε τα εμφανή κόκκαλα και να περάσετε το ψάρι στο μίξερ και μετά να το ανακατέψετε με όσπρια ή λαχανικά. Δεν θα ξεχάσω, όταν ήμουν επιμελητής σε νοσοκομείο, σε ένα μικρό παιδί με επαναλαμβανόμενες κινήσεις στόματος, ενώ στην αρχή θεωρήσαμε ότι ήταν κρίση επιληψίας, από το ιστορικό εξαγάγαμε ότι είχε φάει προηγουμένως ψάρι και του αφαιρέθηκε σφηνωμένο κόκκαλο στο λαιμό από ΩΡΛ! Υπάρχουν πολλές λύσεις για να κάνετε τα παιδιά σας να τρώνε ψάρι. Μπορείτε να το μετατρέψετε σε κεφτεδάκια, να δημιουργήσετε ψαροκροκέτες ή πιο απλά να το προσθέσετε στα πρώτα γεύματα όπως στα ζυμαρικά. Αποφύγετε τα ψάρια πανέ που αγοράζονται στο τμήμα ψυγείων των σούπερ μάρκετ για τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Αυτά είναι γενικά προϊόντα κακής ποιότητας που παρασκευάζονται με ψάρια όπως το pangasius ή η tilapia. Το Pangasius και η Tilapia στην πραγματικότητα δεν συνιστώνται για παιδιά λόγω των κακών διατροφικών τους ιδιοτήτων και των συχνά ανθυγιεινών τρόπων καλλιέργειας. Αντίθετα, μπορείτε να το κάνετε στο σπίτι αγοράζοντας ένα φιλέτο γλώσσας ή λαβράκι, παναρίζοντάς τα και ψήνοντάς τα στο φούρνο.
Έξυπνες αγορές ψαριών, με οικολογική συνείδηση – “ημερολόγιο φρέσκων ψαριών”
Όταν θέλετε να αγοράσετε φρέσκο ψάρι, εκτός από την εποχικότητα, που σημαίνει και γνώση του κύκλου ζωής του ψαριού, πρέπει να λάβετε υπόψη τον τόπο προέλευσης του αλιεύματος. Προτιμώντας αυτό που πλησιάζει στα γούστα σας, τα ψάρια που πιάνονται στις “θάλασσες μας”, είναι μια επιλογή που γίνεται όλο και περισσότερο συχνά, επιτόπου στον πάγκο του ιχθυοπωλείου, ειδικά για την καλή (υψηλή) σχέση ποιότητας/τιμής: σκεφτείτε μόνο για αρχή τις ποικιλίες των μπλε ψαριών (πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ωμέγα-3), από τα οποία αφθονεί η Μεσόγειος Θάλασσα. Τα μεγάλα πελαγίσια ψάρια ή του βυθού συγκεντρώνουν βαρέα μέταλλα και θα πρέπει να αποφεύγονται από μικρά παιδιά κι εγκυμονούσες.
Για να ξεχωρίσουμε τι μπορεί να είναι ψάρι εκτροφείου από τα φρέσκα ψάρια, ας δούμε τι συμβαίνει μήνα με το μήνα, από τον Ιανουάριο έως τον Δεκέμβριο, εστιάζοντας ιδιαίτερα στα είδη που καταναλώνονται περισσότερο, με το παρακάτω ημερολόγιο φρέσκων ψαριών εποχής. Για παράδειγμα, όταν σας παρουσιάζονται κάθε μέρα φρέσκα ψάρια, αλλά εκτός εποχής και σύνδεσης με το σεληνιακό ημερολόγιο, τότε αυτά είναι εμπορεύματα ιχθυοκαλλιέργειας. Αν πάρουμε το φεγγάρι σαν πρώτο παράγοντα για τις ψαριές, οι αποδοτικότερες φάσεις είναι το νέο φεγγάρι και το πλήρες φεγγάρι και ακολουθούν οι φάσεις των τετάρτων. Συνήθως, μια καλή εμπειρία πώλησης- αγοράς αποκτάται με την παρατήρηση των κύκλων παραγωγής και πώλησης αλιευμάτων νωρίς τα πρωινά στις αποβάθρες με τα καΐκια. Ο Βόλος είναι μια από τις πόλεις που προσφέρει αυτή την μοναδική εμπειρία σύγκρισης και δοκιμής (κρατώντας ημερολόγιο σελήνης, ημερολόγιο εποχικότητας και παρουσιαζόμενων αλιευμάτων νωρίς το πρωί στην προβλήτα).
Ιανουάριος: είναι ο μήνας για το λαβράκι, τον κέφαλο, τον γαύρο, την σαρδέλα, τα μαγιάτικα, την γλώσσα, το καλαμάρι, τον μπακαλιάρο, την σουπιά, την γαρίδα, την συναγρίδα, αλλά και των ψαριών για σούπα ή για σαλάτες όπως οι κέφαλοι και οι σφυρίδες, ο ροφός, το χριστόψαρο. Ακόμη το κοκκινόψαρο, τα χταπόδια, το σκουμπρί και το καλκάνι.
Φεβρουάριος: συνεχίζουν να αλιεύονται όλα τα ψάρια που αλιεύονται τον Ιανουάριο και επιπλέον οι γαρίδες, το μυλοκόπι, τα μύδια μέχρι κι ο πολύτιμος κόκκινος τόνος.
Μάρτιος: γαρίδες, καβούρια, μπακαλιάροι, γαύρος, πεσκαντρίτσα, μπαρμπούνι, λυθρίνι, σφυρίδες, τσιπούρα, καλκάνι και χριστόψαρα, ροφός, σουπιά, κόκκινος τόνος, σκουμπρί, σκορπίνες, σαργοί και τα μύδια.
Απρίλιος: είναι ο μήνας των αστακών και των σκάμπι αστακών, του καλαμαριού και του μπακαλιάρου, του γαύρου, της σαρδέλας, για το λαβράκι, του λυθρινιού, του ξιφία, του σκουμπριού, του τόνου, της σφυρίδας, της τσιπούρας, της γλώσσας, της γαρίδας, του καβουριού, του χριστόψαρου, των σουπιών, των σκορπίνων και για τα κοκκινόψαρα.
Μάιος: αλιεύονται σαρδέλα, γαύρος, γλώσσα, κέφαλος, λαβράκι, μπακαλιάρος, λυθρίνι, τόνος, ξιφίας, σφυρίδα, τσιπούρα, γαρίδες και αστακός, καβούρια, καλαμάρια και σκουμπρί.
Ιούνιος: ξιφίας, τόνος, λυθρίνι, μπακαλιάρος, σαρδέλες, λαβράκι, τσιπούρα, γλώσσα, κέφαλος, καλαμάρι, καβούρια και γαρίδες, αστακοί σκάμπι και σκουμπριά.
Ιούλιος: τσιπούρα, γαύρος, σαρδέλες, γλώσσες, λαβράκι, κέφαλος, σαυρίδια, μαγιάτικα, χελιδονάδες, η λίτζα, η μουρμούρα, κέφαλοι, λυθρίνια, γαρίδες, καβούρια, ο κολιός, καλαμάρια, ο μπακαλιάρος, ξιφίας, τα μύδια και ο τόνος.
Αύγουστος: τον καλοκαιρινό μήνα κατεξοχήν οι θάλασσες κατοικούνται από γαύρους, σαρδέλες, γλώσσα, κέφαλο, τσιπούρα, μπακαλιάρο, μαγιάτικα, ξιφία, λυθρίνι, τόνο και σκουμπρί.
Σεπτέμβριος: ο γαύρος, οι σαρδέλες, η τσιπούρα, το λαβράκι, ο κέφαλος και το λυθρίνι εξακολουθούν να ψαρεύονται, αλλά είναι επίσης ο μήνας του καλαμαριού και του γαλέου, της γαρίδας, των μικρών χταποδιών, του καλκάνιου, της σουπιάς, του κόκκινου τόνου, του ξιφία, για τα μύδια, το μπαρμπούνι και την γλώσσα.
Δεκέμβριος: είναι ο μήνας του καλαμαριού, των μικρών χταποδιών, των γαρίδων, της σαρδέλας, του κέφαλου, της γλώσσας, μυδιών, για το λυθρίνι, τον μπακαλιάρο, το λαβράκι, της τσιπούρας, του γαλέου, του καλκάνιου, για τις σουπιές και το σκουμπρί, τον κόκκινο τόνο και το φαγκρί.
Μην αναγκάζετε τα παιδιά να φάνε. Διακρίνετε την έλλειψη όρεξης, την επιλεκτικότητα και την μειωμένη όρεξη, μάθετε πώς να δημιουργείτε μια επαρκή διατροφική ρουτίνα: ένας οδηγός για τους γονείς
Πότε ορίζεται ότι ένα παιδί δεν έχει όρεξη; Και ποιες είναι οι αιτίες; Σε περίπτωση έλλειψης όρεξης είναι απαραίτητο να δώσουμε βιταμίνες; Και πώς να τονωθεί η όρεξη στα παιδιά; Αυτές και άλλες ερωτήσεις στριμώχνουν το μυαλό του μέσου γονέα ή του παππού μόλις το παιδί αρνηθεί το κουτάλι του φαγητού (ίσως αφού έχει ήδη καταπιεί άλλα δέκα).
Πότε ένα παιδί ορίζεται ότι δεν έχει όρεξη;
Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, ας ξεκινήσουμε από μια βασική έννοια που είναι τι σημαίνει να έχεις ανορεξία στην παιδιατρική ηλικία. Πρέπει πρώτα να διακριθεί από τη γενική μείωση της όρεξης και την επιλεκτικότητα, που δεν είναι καταστάσεις αλλοίωσης της υγείας.
Πώς να ξεχωρίσετε την επιλεκτικότητα από την έλλειψη όρεξης στα παιδιά;
Η επιλεκτικότητα είναι το φαινόμενο που επηρεάζει όλα τα τα παιδιά από το δεύτερο έτος και μετά, όταν το βρέφος προσεγγίζει μια δίαιτα παρόμοια με αυτή των ενηλίκων (που επομένως παρέχει ξεχωριστές τροφές και όχι ένα μόνο πιάτο). Όλα τα παιδιά παρουσιάζουν επιλεκτικότητα και είναι ένα βήμα που δεν έχει να κάνει με την έλλειψη όρεξης. Το παιδί, ερχόμενο σε επαφή με τις επιμέρους γεύσεις, τις διαφοροποιεί καλά και αναπτύσσει τις προτιμήσεις του. Είναι «φυσιολογικό» ότι κατά καιρούς αναπτύσσει πάθος για ένα φαγητό ενώ αγνοεί τα άλλα. Για παράδειγμα, μπορεί για μήνες να έχει κολλήσει στα ζυμαρικά με γαρνιτούρα, μόνο για να ανακαλύψει νέες τροφές όπως το αυγό. Μια άλλη από τις πολύ συχνές επιλεκτικότητες στα βρέφη είναι η απόρριψη των λαχανικών. Αυτό συμβαίνει γιατί έχουν μια ξεχωριστή και συγκεκριμένη γεύση (palatability), η οποία στο προηγούμενο μεμονωμένο διαιτολόγιο ‘μαλάκωνε’ στο μείγμα.
Μειωμένη όρεξη: οδηγίες για γονείς
Αυτή η κατάσταση είναι επίσης φυσιολογική: ο ρυθμός βιολογικής ανάπτυξης του βρέφους μετά το έτος υφίσταται απότομη επιβράδυνση. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στο βάρος, το οποίο τριπλασιάζεται τον πρώτο χρόνο της ζωής. Στη συνέχεια αυξάνεται με πιο αργό ρυθμό. Η θερμιδική απαίτηση είναι επίσης χαμηλότερη: από το δεύτερο έτος της ζωής και μετά μειώνεται. Υπάρχει μια φυσική επιβράδυνση της ανάπτυξης σε βιολογικούς όρους: το νήπιο περνά από την χερουβική μορφή του βρέφους στο λιποσαρκο σωματότυπο του μικρού παιδιού. Για αυτόν τον λόγο είναι σαφές ότι η όρεξη μειώνεται επίσης. Αυτή η μείωση μπορεί να κατανεμηθεί στο πρωινό, στο μεσημεριανό και στο βραδινό γεύμα. Πιο συχνά, όμως, το παιδί μειώνει πολύ αυτά που τρώει στο ένα γεύμα, καταλήγοντας να έχει δύο ικανοποιητικά και το άλλο πολύ μικρό. Αυτή είναι μια πολύ ευαίσθητη περίοδος για τη ζωή του νηπίου και όλοι οι νέοι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν αυτά τα φαινόμενα, για να αποφύγουν λανθασμένες ή επιβλαβείς συμπεριφορές, όπως να χρησιμοποιούν «κόλπα» ή να παρακολουθούν τηλεόραση και οθόνες κινητών για να εξασφαλίσουν ότι το παιδί τους τρώει περισσότερο.
Λόγω των αδικαιολόγητων ανησυχιών για την έλλειψη όρεξης στα παιδιά, αρχίζουν να καθιερώνονται λανθασμένες διατροφικές συνήθειες κατά τη διάρκεια του γεύματος: δεν ταΐζονται όταν πεινάνε, αλλά τρέφονται για να λάβουν την ποσότητα φαγητού που κάνει τους φροντιστές να νιώθουν προσωπική γαλήνη, με βάση την ατομική εμπειρία κορεσμού της όρεξης. Η αποσύνδεση της ικανοποίησης που δημιουργεί η πρόσληψη τροφής από την πραγματική ανάγκη για φαγητό είναι αυτό που δημιουργεί την τάση για την εμφάνιση των σύγχρονων προβλημάτων υγείας όπως το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία, μια ασθένεια που επηρεάζει το 20-30% του γενικού πληθυσμού. Από προσωπικής εμπειρίας η κατανάλωση ακόμη και μικρών ποσοτήτων σοκολάτας προκαλεί αφάγια ή και διέγερση για τουλάχιστον 2 ημέρες στα μικρά νήπια.
Πότε πρέπει να τρώει ένα μωρό;
Η έννοια που κάθε γονιός πρέπει να προσπαθήσει να κατανοήσει είναι ότι το παιδί του πρέπει να τρώει όταν πεινάει και ότι δεν πρέπει να το πιέζει. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει δημιουργία αταξίας στην οργάνωση της ρουτίνας του φαγητού, αλλά να λάβει υπόψη τις ανάγκες της. Δεν πρέπει να του δίνεται φαγητό κάθε φορά που ο μικρός λέει «πεινάω» αλλά να του προσφέρονται τα τρία κύρια γεύματα της ημέρας σύμφωνα με την ανάγκη του για πείνα και την παράδοση της οικογένειας. Για παράδειγμα, το οικογενειακό δείπνο πρέπει να γίνεται γύρω στις 7 μ.μ. Αυτό μπορεί να είναι περίπλοκο για την ρουτίνα των ενηλίκων, αλλά τουλάχιστον πρέπει να το γνωρίζουν.
Γιατί τα παιδιά είναι ανόρεκτα;
Ένα υγιές και συνάμα ανόρεκτο παιδί δεν υπάρχει. Κάθε παιδί πεινά με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τη βιολογική του ανάγκη για ανάπτυξη. Όταν έχει όρεξη τρώει ό,τι χρειάζεται για να νιώσει χορτάτο. Η πραγματική έλλειψη όρεξης όσον αφορά στην υγεία συμβαίνει όταν υπάρχει σχεδόν πλήρης και παρατεταμένη άρνηση τροφής και δεν υπάρχουν παροδικές παθολογίες όπως η γρίπη ή οι καταστάσεις πυρετού (που οδηγούν σε προσωρινή γενική μείωση της όρεξης). Υπάρχουν λοιπόν τρία σημάδια που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την έλλειψη όρεξης στα παιδιά:
Άρνηση τροφής με την πάροδο του χρόνου.
Άρνηση κάθε είδους τροφής (όχι επιλεκτικότητα).
Άλλα σημάδια επιδείνωσης της υγείας (κακός ύπνος, λίγη ζωντάνια, κακή διάθεση).
Οι πιθανές αιτίες της ανορεξίας
Η πραγματική έλλειψη όρεξης επηρεάζει μια μειοψηφία παιδιών. Σίγουρα αν μια οικογένεια βιώνει μια ταραχώδη στιγμή του αντρόγυνου, αυτό αντανακλάται πρώτα στον ύπνο του παιδιού και μετά στην σχέση του με το φαγητό. Επικοινωνήστε πάντα με τον παιδίατρο για να αναλύσει την κατάσταση. Μετά την κλινική επίσκεψη, θα πρέπει να γίνουν εξετάσεις για να αναζητηθούν τα αίτια αυτής της πάθησης. Μια από τις πιο συχνές είναι η σιδηροπενική αναιμία στα παιδιά, αλλά και διαταραχές όπως η κοιλιοκάκη και οι ύπουλες εν τω βάθει οξείες λοιμώξεις όπως αυτές του ουροποιητικού συστήματος. Έχει διαπιστωθεί πρόσφατα, με αφορμή την πανδημία του κοροναϊού, μια αλλαγή στην όρεξη αρκετών ανθρώπων έως και 3 μήνες μετά την λοίμωξη, φαινόμενο που ανήκει στο λεγόμενο long covid σύνδρομο.
Είναι αποτελεσματικά τα συμπληρώματα διατροφής ή οι βιταμίνες;
Αν επιστρέψουμε στην περίπτωση του επιλεκτικού παιδιού που περιγράφεται παραπάνω (που δείχνει ασυνέχεια στην επιλογή), είναι απολύτως άχρηστο να του δίνουμε συμπληρώματα ή βιταμίνες: είναι δύσκολο για το παιδί να αρνηθεί όλα τα θρεπτικά συστατικά της ίδιας κατηγορίας. Οι τέσσερις κατηγορίες είναι οι εξής:
1.υδατάνθρακες
2.πρωτεΐνες (κρέας, ψάρι, όσπρια),
3.φρούτα και λαχανικά
4.γάλα και τα παράγωγά του
Εάν το παιδί σας τρώει τροφή οποιασδήποτε κατηγορίας, δεν πρόκειται να έχει έλλειψη σε θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, εάν τα παιδιά δεν τρώνε λαχανικά αλλά δέχονται φρούτα, δεν θα έχουν έλλειψη βιταμινών και μετάλλων. Το ίδιο ισχύει και για τις πρωτεΐνες: αν δεν τρώνε ψάρια, αλλά μόνο αυγά και όσπρια, αντισταθμίζουν με πρωτεΐνες. Αν δεν βρεθούμε αντιμέτωποι με την πλήρη απόρριψη της ίδιας κατηγορίας, δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλιώς πρέπει να προχωρήσουμε στην τεχνητή συμπλήρωση της: είναι κάτι που πρέπει να αναλυθεί και να συζητηθεί με τον παιδίατρο.
Πώς να τονώσετε την όρεξη;
Το ιδανικό είναι να υπάρχει ποικιλία τροφίμων και να συμμετέχουν τα παιδιά στην προετοιμασία των γευμάτων. Η στιγμή του φαγητού παραμένει ένας ευχάριστος και ελεύθερος χρόνος. Γιατί αλλιώς, αν δημιουργηθεί ο φαύλος κύκλος, όπου την ώρα του μεσημεριανού γεύματος ή του δείπνου το παιδί αντιλαμβάνεται έντονες προσδοκίες από τον φροντιστή του, αυτό πυροδοτεί την αντίθεση και τις δυσάρεστες εμπειρίες. Αυτές τις στιγμές, για παράδειγμα, τα πιτσιρίκια μπορεί να επινοήσουν ότι θέλουν να πάνε τουαλέτα ή άλλα μικρά κόλπα για να ξεφύγουν από το φαγητό.
Συνταγές που θα τα παρασύρουν να φάνε
Δώστε μερικά κουταλάκια του γλυκού ή με πηρούνι πουρέ λαχανικών στο βρέφος κατά την διάρκεια του απογαλακτισμού, για παράδειγμα, μια γεύση από μπρόκολο ή κουνουπίδι, ανάλογα με την εποχή. Στόχος είναι να αφήσουμε το 6 μηνών μωρό να γευτεί τα μεμονωμένα λαχανικά, οπότε όταν τα βρει στο πιάτο του αργότερα δεν θα είναι η απόλυτη καινοτομία. Επίσης, μια νέα γνώση είναι ότι η ποικιλία στην διατροφή της εγκύου μητέρας επηρεάζει θετικά την εκ νέου ανακάλυψη μιας γεύσης που περνούσε μέσα από τον πλακούντα κατά την εμβρυϊκή ζωή (palatability).
ΠΟΙΑ
ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ;
Το γάλα είναι η βασικότερη τροφή για το νεογέννητο και το βρέφος τους πρώτους 6 μήνες της ζωής. Όταν μιλάμε για θηλασμό, αναφερόμαστε πρώτα στην ενθάρρυνσή του, επειδή το μητρικό γάλα είναι η πιο πολύτιμη τροφή που μπορεί να προσφέρει ο γονέας στο παιδί του.
· Είναι μία φυσικά στείρα τροφή.
· Η ισορροπημένη σύνθεση των πρωτεϊνών, των λιπών και των σακχάρων σημαίνει ότι τα μωρά που θηλάζουν είναι λιγότερο εκτεθειμένα στον κίνδυνο υπερβολικού βάρους στην εφηβεία και στην ενηλικίωση.
· Μεταδίδει προστατευτικά αντισώματα στο νεογέννητο ειδικά σε εντερικές λοιμώξεις.
· Επιτρέπει μια φυσική επαφή με την θετική προς αυτό μητέρα και δημιουργεί μια οικεία και έντονη σχέση με το μωρό της.
· Δεν έχει κανένα οικονομικό κόστος.
ΠΩΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ;
· Ενώ η λεχωίδα περιμένει την έναρξη της γαλουχίας, τις πρώτες 4-5 ημέρες της ζωής, θα πρέπει να τοποθετεί το νεογέννητο σε τακτά και συχνά διαστήματα στο στήθος: το πιπίλισμα διεγείρει την παραγωγή γάλακτος.
· Θα πρέπει να προσφέρει και τους δύο μαστούς της, εναλλάσσοντας στο ίδιο γεύμα το στήθος με το οποίο αρχίζει ο θηλασμός, έτσι ώστε να υπάρξει μια καλή διέγερση της παραγωγής γάλακτος. Αργότερα, αν το γάλα αφθονεί, μπορεί κανείς να προσφέρει μόνο ένα στήθος για κάθε γεύμα, εναλλασσόμενο.
· Κατά τη διάρκεια της σίτισης ας επιτραπεί στο νεογέννητο να ξεκουραστεί μερικά λεπτά (είναι κουραστικό το πιπίλισμα στην αρχή).
· Περιορισμός της διάρκειας της σίτισης εντός 40-45 λεπτών.
· Μετά την εγκατάσταση της γαλουχίας το γάλα αρκεί για να θρέψει το νεογέννητο. Βοηθήστε σταδιακά το μωρό να διατηρεί ένα διάστημα μεταξύ των γευμάτων περίπου τριών ωρών.
· Η θηλάζουσα μητέρα μπορεί να φάει οποιαδήποτε τρόφιμα, το μωρό της έχει ήδη “δοκιμάσει” τα πάντα όταν ήταν στην κοιλιά της και κανένα φαγητό δεν δίνει δυσάρεστη γεύση στο γάλα (σκόρδο, κρεμμύδι, λάχανο, αγκινάρες).
· Μην χορηγείτε αφεψήματα στο βρέφος. Μην κάνετε επιπλέον ημερήσιες ζυγίσεις στο σπίτι. Στις επισκέψεις του 1ου μήνα ζωής επαρκεί ο εβδομαδιαίος έλεγχος ανάπτυξης.
ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΟΡΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ “ΚΑΤΑ ΖΗΤΗΣΗ”;
Ο θηλασμός κατόπιν απαίτησης υποδηλώνει μια ενέργεια σύμφωνα με τη «φύση και το ένστικτο». Το νεογέννητο με το κλάμα του σηματοδοτεί το αίσθημα της πείνας, έχοντάς το όμως ως το μόνο εργαλείο επικοινωνίας, εκδηλώνει κι άλλες ανάγκες, όπως της δυσφορίας στην αλλαγή της θερμοκρασίας, στους έντονους ήχους ή στο φως, της επαφής και της αγκαλιάς. Η ανάγκη για πιπίλισμα, ακόμη κι όταν δεν υπάρχει θηλή, είναι ένα αρχέγονο αντανακλαστικό, που ηρεμεί, χαλαρώνει τα περισσότερα μικρά μωρά και θα πρέπει και αυτή να ικανοποιείται με πιπίλα ή ένα καθαρό δάκτυλο, ποτέ όμως με την βοήθεια γλυκαντικών ουσιών (μελιού ή ζάχαρης). Επομένως, το κλάμα ή το πιπίλισμα των χειλιών δεν απαιτεί πάντα φαγητό, αλλά και την εκπλήρωση όλων των υπολοίπων αναγκών από την αρχή.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΊ Ο ΓΟΝΕΑΣ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΠΟΤΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΙΝΑΕΙ ΤΟ ΜΩΡΟ ΤΟΥ ΚΑΙ ΠΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΣΟΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ;
Θα καθοδηγηθεί από τη γνώση ότι ένα γεύμα γάλακτος, στη σωστή ποσότητα για την ηλικία και το βάρος, απαιτεί χρόνο πέψης που κυμαίνεται από δύο ώρες για το νεογέννητο, έως τις 3-4 ώρες μετά τις πρώτες εβδομάδες ζωής, όταν ο θηλασμός είναι σε εξέλιξη. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα το στομάχι είναι άδειο, ο μαστός είχε χρόνο να παράγει γάλα σε ικανοποιητικές ποσότητες, το μωρό πεινάει εντονότερα και με περισσότερη δύναμη, αντλεί περισσότερο γάλα, διεγείροντας περισσότερη παραγωγή: δημιουργείται έτσι ένας αέναος κύκλος σίτισης.
Προφανώς όλα πρέπει παρατηρούνται στην καθημερινότητα του νεογέννητου και στην μεταβλητότητά της, να υπάρχει, δηλαδή, ευελιξία στην διαχείριση διαφορετικών καταστάσεων σίτισης, ειδικά κατά τις πρώτες εβδομάδες.
Κατά τους πρώτους δύο μήνες, τα περισσότερα μωρά διανέμουν την ημερήσια σίτισής τους σε διάστημα 24 ωρών, χωρίς διαφορά μεταξύ ημέρας και νύχτας. Στη συνέχεια, ως αποτέλεσμα της εμπειρίας της εναλλαγής του φωτός με το σκοτάδι και με την ταχεία αύξηση του βάρους, το παιδί αρχίζει να επιμηκύνει το διάστημα μεταξύ των γευμάτων, τοποθετώντας μια μεγαλύτερη περίοδο ύπνου προς το βράδυ ή τη νύχτα.
Είναι καλή ιδέα να διασφαλιστεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μεταξύ των τροφών από τα μεσάνυκτα και μετά. Με αυτό τον τρόπο θα βοηθηθεί η μητέρα και όλη η υπόλοιπη οικογένεια.
Όταν δεν είναι δυνατό να χορηγηθεί το μητρικό γάλα, το νεογέννητο θα αυξηθεί εξίσου καλά και υγιεινά με ξένο γάλα.
Το μωρό που τρέφεται τεχνητά μπορεί ακόμα να βιώσει στενή και έντονη επαφή με τη μητέρα του, αν διατηρηθεί σε επαφή με το δέρμα κοντά στο στήθος. Το μωρό θα αντιληφθεί τη ζεστασιά και τη μυρωδιά του δέρματός της και θα νιώσει τον καρδιακό παλμό που ήδη γνωρίζει καλά.
Η στιγμή της σίτισης είναι μια εμπειρία θεμελιώδους σημασίας για τις αισθητικές και συναισθηματικές εμπειρίες του παιδιού, για την εικόνα του εαυτού του και του εξωτερικού κόσμου.
Η προσοχή, η ηρεμία, η τρυφερότητα, τα λόγια και το βλέμμα της μητέρας ή του πατέρα που συνοδεύει αυτή τη χειρονομία καθορίζουν για το παιδί το πρότυπο ενός πρώτου τρόπου να συσχετιστεί με τους άλλους ανθρώπους.
ΠΟΣΟ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΡΚΕΣΕΙ Ο ΜΗΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ;
Το μητρικό γάλα είναι το βασικό φαγητό κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής, οπότε το μωρό χρειάζεται και άλλα θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί καλά, που λείπουν από αυτό. Τα περισσότερα βρέφη ηλικίας 7-8 μηνών τρώνε 2-3 γεύματα κρεμών και μειώνουν τα γεύματα γάλακτος κατά 2-3 φορές την ημέρα.
ΑΝ ΑΥΤΟ ΙΚΑΝΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΠΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΠΟΨΗΣ;
Εάν ο θηλασμός είναι μια εμπειρία οικειότητας, ενός μοντέλου σχέσης, συναισθηματικών εμπειριών που είναι καθοριστικές για την εικόνα που το παιδί σχηματίζει για τον εαυτό του, το βρέφος στο δεύτερο μισό του 1ου χρόνου έχει ισχυρή ώθηση προς την αυτονομία και την ανεξαρτησία. μαθαίνει να σέρνεται, να μπουσουλά και να περπατά ή να απομακρύνεται από το σώμα της μητέρας του για να εξερευνήσει τον κόσμο: οι γονείς πρέπει να καλωσορίσουν με χαρά και να ενθαρρύνουν αυτές τις εξαιρετικές προόδους.
Περίπου στο χρόνο, μπορεί να είναι η κατάλληλη ηλικία για να σταματήσει ο θηλασμός: θα είναι η προσοχή του γονέα στο παιδί, η γνώση του χαρακτήρα του και οι ειδικές του ανάγκες, η ηρεμία και η ευελιξία που ακολουθούν τις αντιδράσεις του, ώστε οι γονείς του να καταλάβουν ποια είναι η καταλληλότερη στιγμή.
ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ
ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΠΟ 12 ΜΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ: ποσότητες τροφής και ενεργειακές ανάγκες
Μετά το πρώτο έτος ηλικίας, το παιδί έχει πλέον φτάσει το όριο των 10 κιλών και η ημερήσια απαίτηση του γάλακτος περιορίζεται στα 300 ml περίπου. Θα χρειαστεί λοιπόν όλη την φαντασία σας για να του εγγυηθείτε 3 κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό γεύμα και δείπνο) και 2 δεκατιανά. Είναι μία συμφωνία που πρέπει να τηρηθεί γιατί με αυτόν τον τρόπο το σώμα τροφοδοτείται με ισορροπημένο τρόπο με ενέργεια, διατηρώντας πάντα την όρεξη του παιδιού διεγερμένη.
Τα τρόφιμα πρέπει να διανέμονται με ακριβή τρόπο καθ’ όλη την διάρκεια της εβδομάδας:
Δημητριακά και τα παράγωγά τους:
ζυμαρικά από κριθάρι, σιτάρι (30 γρ.): κάθε ημέρα
ψωμί (30 γρ.): περιστασιακά
ρύζι (30 γρ.): μία φορά την εβδομάδα
πατάτες (40 γρ.): μία φορά την εβδομάδα
Γαλακτοκομικά:
πλήρες φρέσκο αγελαδινό ή κατσικίσιο γάλα (κατ’ ανώτατο όριο 300 ml κάθε μέρα) ή 200ml γάλακτος και 125 ml πλήρες γιαούρτι
τυρί, κατά προτίμηση πρόβειο ή κατσικίσιο: 2-3 φορές την εβδομάδα, όσο δύο φορές η παλάμη του παιδιού
Φρούτα και λαχανικά: 5 μερίδες την ημέρα
Όσπρια: 2-3 κουταλάκια του γλυκού 4-5 φορές την εβδομάδα
Κρέας (40 g): 2-3 φορές την εβδομάδα
Φιλέτο γαλοπούλας-αλλαντικό (1 φέτα): μία φορά την εβδομάδα
Ψάρι (30-40 g): 3-4 φορές την εβδομάδα
Αυγά: 2 φορές την εβδομάδα
Ιδανική διατροφή και κατανομή των θερμίδων
Ξεκινώντας από την ηλικία του ενός έτους, η διατροφή του παιδιού περιλαμβάνει το ακόλουθο σχήμα ημερήσιας διανομής των μακροθρεπτικών συστατικών:
1. 50% υδατάνθρακες (40% σύνθετοι, 10% απλοί)
2. 30% λιπαρά (20% ακόρεστα, 10% κορεσμένα)
3. 20% πρωτεΐνη
Κατανομή των θερμίδων (περίπου 80kcal/kg Β.Σ. στην ηλικία του 1 έτους):
20% πρωινό
5% Πρωινό δεκατιανό
40% μεσημεριανό γεύμα
5% απογευματινό δεκατιανό
30% δείπνο
ΘΩΜΑΣ Χ. ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ
ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ
Η σωστή αύξηση ενός παιδιού όσο και η υγεία του χρειάζεται ένα σωστό εβδομαδιαίο διαιτολόγιο – Ένα διαιτολόγιο για υπέρβαρα παιδιά
Ιδανικά ένα παιδί θα πρέπει να παίρνει 3 βασικά γεύματα (πρωινό-20% ημερήσιων θερμίδων, μεσημεριανό-40% θερμίδων, βραδινό-30%) και 2 ενδιάμεσα (5% θερμίδων), ώστε να διατηρείται ο κορεσμός του σε ισορροπία. Όταν κάποιο απ’ αυτά προσπερνιέται, θα νιώθει πείνα και θα προσφεύγει σε λάθος επιλογές, υψηλές ενεργειακά, καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες σνακ πχ.
Για τα παιδιά που απέχουν σημαντικά από τις μεσαίες εκατοστιαίες θέσεις για το βάρος και για την ηλικία, χρησιμοποιείται ο τύπος: θερμίδες(kcal) για αναπλήρωση της ανάπτυξης: RDAγια την ηλικία x ιδανικό βάρος σε κιλά για BMI50% /βάρος ασθενούς σε κιλά.
Ενεργειακές απαιτήσεις με βάση την ηλικία(RDA)
Ο κανόνας πρέπει να είναι πέντε γεύματα πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης που χωρίζονται ως εξής:
1 φορά/εβδομάδα κόκκινο κρέας (πχ Κυριακή),
2 φορές/εβδομάδα κοτόπουλο (πχ Τρίτη, Πέμπτη),
2 φορές/εβδομάδα ψάρι (πχ Δευτέρα, Σάββατο),
2 φορές/εβδομάδα όσπρια (πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης) (πχ Τετάρτη, Παρασκευή, για να θυμόμαστε και τα χριστιανικά έθιμα).
Το συνοδευτικό στις πρωτεΐνες καλό είναι να είναι ζυμαρικά με αλεύρι ολικής άλεσης ή και λαδερό φαγητό, όπως κρέας με φασολάκια, κοτόπουλο με μπάμιες ή ψαρόσουπα με λαχανικά και ρύζι, κοτόπουλο με πατάτες, κρέας με μακαρόνια κ.λπ. (με 1 φέτα καλαμποκίσιο ψωμί/ημέρα).
Τα τρόφιμα που περιέχουν άμυλο καλαμποκιού (πχ ψωμί, ζυμαρικά) κρατούν καλύτερα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και το παιδί δεν παρουσιάζει πείνα για περισσότερες ώρες.
Τα όσπρια να συνοδεύονται με ελιές.
Στο βραδινό φαγητό τους έχουν την ευκαιρία να φάνε αβγό (3/εβδομάδα), γιαούρτι με μέλι, σαλάτες ανάλατες με τυρί ή 2 κομμάτια pizza την εβδομάδα.
Μην επιμένετε στο τοστ με γάλα για το βραδινό του. Αυτό να είναι επιλογή 1 ή 2 φορές την εβδομάδα.
Άπαχο κρύο γάλα σκέτο, φυσικά, μπορούν να το πίνουν το απόγευμα ή και πριν τον ύπνο τους (μέχρι 300ml την ημέρα).
Γλυκό πρέπει να συνηθίσουν να μην τρώνε ή το πολύ 1 ή 2 φορές την εβδομάδα και αυτό να είναι σπιτικό (του κουταλιού).
Καθημερινά 1-2 μικρά φρούτα, όσα πιάνει η παλάμη τους και ένα πιάτο φρέσκιας σαλάτας (της αρεσκείας τους).
Το πιάτο τους να είναι μικρότερο των υπολοίπων. Οθόνες τηλεόρασης και κινητών κλειστές. Βοηθάμε την μαμά τόσο στο μαγείρεμα, ειδικά το ΣΚ, όσο και στο καθάρισμα της κουζίνας μετά.
Τρώτε όλοι μαζί στο τραπέζι. Δίνετε το καλό παράδειγμα ως γονείς (προσοχή, όχι στο delivery).
Να αθλούνται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα και να περπατούν καθημερινά.
Το καλό παράδειγμα το δείχνουμε εμείς οι ίδιοι οι γονείς. Αδειάζουμε τα ράφια από “άχρηστα” προϊόντα. Δεν αρεσκόμαστε να τρώμε μπροστά στο παιδί το αγαπημένο μας γλυκό σνακ μαζί με τον καφέ. Ελαχιστοποιούμε την ζάχαρη.
